Thursday, January 17, 2013

मसँग छ क्यान्सरको अचुक औषधी - JANA AASTHA

- बाबुलाल भण्डारी
सूचना प्रविधिको विकासको परिणामस्वरूप विश्वका ३० भन्दा बढी देशमा कैयाँै क्यान्सरपीडितले खुर्पानी -एपि्रकट)को प्ा्रयोगबाट नयाँ जीवन पाएका सफलताका कथाले इन्टरनेट भरिएका छन् तर हामी अझै पनि सम्पत्ति सक्न, असहृय पीडा पनि भोग्न, परिवार र आफन्तजनलाई ऋणको भारी बोकाएर अन्त्यमा मृत्यु अँगालो मार्न विवश नियति भोगिरहेका छौँ । क्यान्सर झन्डै सय बढी रोगको समुच्च नाम हो । यसमा शरीरको कुनै भागमा सुरु भएको असामान्य कोषिकाले ग्लुकोजबाट शक्ति आर्जन गरी नजिकका अरू कोषलाई निल्दै अनियन्त्रित रूपमा बढ्दै जाने हुन्छ । शरीरको अत्यावश्यक जीवन शक्तिलाई नै दोहन गर्दै यो पछि रक्त सञ्च्ाारको माध्यमबाट शरीरका अन्य अंगमा समेत फैलिई मुत्युको कारण ब्ान्छ । शरीरको हिस्सा, ट्युमरको आकार र यसको विकास चरणका आधारमा यसका भिन्न-भिन्न लक्षण प्ा्रकट हँुदै जाने भए पनि मस्तिष्क ट्युमरमा साह्रै सानो गाँठोले पनि तीव्र लक्षण देखाउँछ भने प्यांक्रियाजमा -अग्न्यासय) चाहिँ यो शरीरका अन्य अंगमा फैलिसक्दासमेत कुनै लक्षण नदेखाउने हुन्छ ।
मूलधारका परम्परागत औषधिमा केमोथेरापी, रेडियोथेरापी, श्ाल्यक्रिया, यदाकदा हर्माेन र इम्युनोथेरापीजस्ता मल्टी मोडालिटी थेरापीको प्ा्रावधान रहे पनि अलग-अलग वा संयुक्त रूपमा प्रयोग हुने पहिलो तीनवटालाई नै मुख्य उपचार मान्ने गरिएको छ । पटक-पटकको प्रयोगशाला परीक्षण, श्ाल्यक्रिया, केमोथेरापी र रेडिएसन अंकोलोजी अकल्पनीय रूपले महँगो भई यस्तो उपचार आमनेपालीको आयस्तरले नभ्याउने पक्ष एकातिर छ भने मेडिकल क्षेत्रकै दाबीलाई आधार मान्दा पनि अनुकूल परिस्थिति रहेमा यो सबै विधिबाट गुज्रने व्यक्तिले बढीमा ५ वर्ष क्यान्सरमुक्त जीवन पाउने तर यस्ता सौभाग्यशाली व्यक्ति हामीकहाँ ३ प्रतिशतभ्ान्दा बढी नहुने हालसम्मको एउटा यथार्थ हो । रोगको प्रकार, चरण र रोगीको उमेर अवस्था हेरी छनोट हुने ५० भन्दा बढी किसिमका केमो रसायन र ६०-८० जिवाई सम्म दिइने पटक-पटकका कार्वन फोटोनजस्ता आयन रेडिएसनबाट क्यान्सरको कोषिकालाई लक्ष्यित गरिए पनि अन्य स्वस्थकोषिका र अंगलाई समेत विषाक्त असर पर्न गई उपचाररत व्यक्तिको साधारण स्वास्थ्य र प्ा्रतिरोधी क्षमता नै नष्ट हुने परिस्थिति अद्यापि छँदै छ । यसबाट ज्वरो, वाकवाकी, बमन, कपाल झर्ने, रक्तकोषिका गणनामा खतरनाक गिरावट, मुखमा घाउ-खटिराले खाना खान अशक्तता, अमन, दुखाइ र शरीर फुल्नेलगायत दर्जनाँै स्वास्थ्य स्ामस्याले व्यक्तिको सहनशीलताको तहल्ााई नाघ्ने र व्यक्ति रोगले भ्ान्दा औषधिको विषाक्तताले थला पर्ने हुन्छ । धेरै चक्रमा दिइने केमो प्रोटोकल र खासगरी बारम्बारको एक्स-रे प्रत्यक्षीकरणबाट एकातर्फ पुनः दोस्रो क्यान्सरको सम्भावना वृद्धि हुन्छ भने उता मुटु, फोक्सो, स्नायु, मिर्गौला र सन्तान उत्पादन क्षमतामा दीर्घकाल्ाीन स्थायी दुस्प्रभाव पर्न सक्छ ।
सन् १९५२ मा विख्यात जीव रसायनशास्त्री डा. अरनेस्ट क्रेवले दुनियाँमा सबैभन्दा दीर्घजीवी मानिएका उत्तर-पूर्वी एरिजोनाका नभाजो इन्डियन, कालासागरको पूर्वीतट जर्जियामा बस्ने अब्खाजियन र विशेष गरी पाकिस्तानको उत्तरी पहाडी इलाकामा बस्ने आदिवास्ाी हुन्जा जातिको स्वास्थ्य र दीर्घजीवनको रहस्यभित्र क्यान्सरको समाधान लुकेको प्रारम्भिक अनुमान गरी गम्भीर अध्ययन/अनुसन्धान थाले । उनीहरूको जीवनशैली र खाद्य स्वभावभित्रका प्रमुख चिज कोदो, फापर, जौ, खुर्पानीको बियाँ ९प्भचलभकि० र देशी बदाममा साझा रूपमा पाइने अमिगडालिन भन्ने तत्त्वलाई लिएर प्रयोगशाला परीक्षण र जनावरमाथि प्रयोग गर्दा यो क्यान्सरको उपचारमा अत्यन्त प्रभावी देखा पर्‍यो । भिटामिन स्ाी को कमीले स्कर्भी र भिटामिन बी को कमीले पेलाग्राजस्ता रोग निम्तिए जस्तै क्यान्सर पनि कुपोषणजनित -डिफिसियन्सी) रोग नै भएको र अमिगडालिन भन्ने तत्त्व आधुनिक खानपानबाट हट्दै गई हाम्रो शरीरमा यसको आपूर्ति समस्याबाटै क्यान्सरजस्तो भयानक रोगको सूत्रपात हुने कुरा अनुसन्धानबाट खुल्न आयो । यसको भिटामिन बी कम्प्लेक्सकै जस्तो आणविक संरचना भएको र त्यतिन्जेल १६ प्रकारका बी भिटामिन प्ाहिचान भइसकेकाले डा. क्रेवले भिटामिन बी १७ नामकरण गरी यसैलाई सिन्थेसाइज गरेर बनेको औषधिलाई लेटराइल भन्ने ब्रान्ड नाम दिए । यो भिटामिन बी १७ अथवा अमिगडालिन भन्ने तत्त्व आरूको प्रजातिको र बाहिरबाट हल्का पहेँलो रंगमा राता धर्सा हुने खुर्पानी -अरमेनियाकाप्रुनस) भनिने फलको भित्रको तीतो बियाँमा प्रचुर मात्रामा पाइने भएकाले क्यान्सरको उपचारमा यो बेजोड प्रभावकारी ठहरियो । यसका अतिरिक्त यसमा बिटाक्यारोटिन पनि प्रशस्त हुने हुँदा अरू विभिन्न रोगका जीवाणु र विषाणुसँग लड्न शरीरको रोगप्रतिरोधक क्षमतालाई समेत सशक्त पार्ने पुष्टि भयो । अमिगडालिनले शरीरमा कुनै हानि-नोक्सानी नगरी कसरी क्यान्सर कोषिकालाई मात्रै छानीछानी नष्ट गर्छ, यो पक्ष बडो रोचक र आश्चर्यजनक छ । अमिगडालिनमा ग्लुकोजका २, बेन्जाल्डीहाइडको १ र साइनाइडको १ भाग गरी ४ वटा अवयव हुन्छन् । पछिल्ल्ाा २ भाग अत्यन्तै कडा विषका रूपमा चिनिन्छन् तर तिनीहरू आफैँमा स्वतन्त्र नभई अरू अणुसँग आबद्ध हुने हुनाले शरीरका सामान्य स्वस्थ कोषिकालाई कुनै हानि नगरी पिसाबको बाटोबाट सुरक्षित निष्कासन हुन्छन् । तर, क्यान्सर कोषिकामा मात्रै बिटा ग्लुकोसाइडेज भन्ने इन्जाइम हुन्छ जो साधारण कोषिकाहरूमा हँुदैन र यस्ौले नै अरू अंगसँग बाँधिएर रहेका उल्लिखित विषलाई फुकुवा वा मुक्त गरी त्यसबाट आफँैलाई मार्ने काम गर्छ ।
यसको प्रयोगबाट ज्यादा चिरफार -सर्जरी) जलन -रेडियोथेरापी) र विषाक्तता -केमो)मा नपरेका जुनसुकै चरणका क्यान्सर रोगीलाई सयाँै क्लिनिकले सतप्रतिशत सफलताका साथ उपचार गरिरहेका छन् । कैयौँ विश्वप्रसिद्ध चिकित्सक, जीव रसायनविद् तथा अनुसन्धाताले प्रोटियोलाइटिक इन्जाइमसँग खुर्पान्ाीको सेवनले पूर्णसफलतामा ढुक्क हुन सकिने बताउँछन् । त्यस्ौले कतिपय चिकित्सकले यसलाई भिटामिन बी र अरू डाइजेस्टिभ इन्जाइमसँग मिसाएर चलाउने गरेको र कलेजोमा जम्मा भएको विषाक्तता निर्विषीकरण गर्न कफीको एनमा -गुद्द्वारबाट कफीको घोल भित्र पठाउने विधि) सिफारिस गर्छन् । हामीलाई योभन्दा शरीरबाट विष र मैला हटाउन्ा चुकन्दर नै अचुक उपाय हुन सक्छ । एपि्रकट एक्लैले पनि प्रभावकारी नतिजा दिने भए पनि स्वस्थ आहार-विहार र जीवनशैली अपनाउँदै यसलाई बिहान-बेलुका खाली पेटमा आधा घन्टाको कपालभाती प्राणायाम र २० मिनेटको ध्यानसँग जोड्न सकियो भने परिणाममा सुनिश्चितता र गुणात्मकताको वृद्धि हुन्छ । आयुर्वेदमा घ्यूकुमारी, गिलोय घनवटी -गानेगुर्जो) र डेन्डिलियनको जरा पनि क्यान्सरमा त्यत्तिकै राम्रो औषधिका रूपमा चिनिन्छन् जसको सेवन फलदायी नै हुन्छ । खानामा कोदो, फापर, काँचो लसुन, काउली, मुसुरो, राजमा, केराउ, गि्रन टी, हरिया सागसब्जीजस्ता कतिपय एन्टिअक्स्िाडेन्ट खाद्य तथा तरकारी क्यान्सरमा बढी उपयोगी पाइएका छन् । तर, हेक्का रहोस्, मिटामिन बी १७ लाई हाम्ा्रा स्वस्थ कोषिकामा हुने रोडानेसले निष्त्रिmय बनाइदिने हुनाले खुर्पानी क्यान्सर कोषिकामा पुग्नेगरी मात्रा पुर्‍याएर खान अनिवार्य छ । रोकथाम र स्थिरताका लागि बाहिरको ठूलो दाना भए दैनिक ७ वटा र स्थानीय सानो दाना भए १२ दाना पर्याप्त हुन्छ भने उपचारको हकमा त्यसको ३ गुणा बढी दाना दिनमा ३ मात्रामा बाँडेर लिनु अनिवार्य हुन्छ । कहीँ-कहीँ दिनभरमा ३० दाना र कहीँ प्रति १० पाउन्ड १ दानाको हिसाबले शरीरको तौलका आधारमा मात्रा निर्धारण गर्ने फरक-फरक मापदण्ड पनि अपनाएको पाइन्छ । खालीपेटमा खुर्पानीले वाकवाकी र कस्ौ-कस्ौलाई रिँगटा लाग्ने लक्षण देखा पर्ने हँुदा खानापछि मात्र यसल्ााई लिन र एकैपटक धेरै खुर्पानी नखानेतर्फ सतर्क हुन उचित हुन्छ । अझ विचारणीय के छ भने रेडिएसन वा केमो चालु रहेका बिरामीले खुर्पानी पनि सँगसँगै लिनसक्ने भए पनि रेडिएसन वा केमोलाई चक्र पूरा नगरी बीचैमा छाड्ने गम्भीर भूलचाहिँ किमार्थ गर्नु हुँदैन । क्यान्सरको कोषिकाले अक्सिजन नभएर ग्लुकोजबाट शक्ति प्राप्त गरी फैलिने भएकाले कुनै पनि रूपमा चिनी अथवा गुलिया वस्तुमा कडाइका साथ र सकेसम्म बढी गुलिया फलफूलसमेतमा परहेज हुन जरुरी छ । प्रचुर कार्वोहाइडेड हुने मैदाका पकवान, दूध र दुग्धपदार्थ तथा रातो मासुसमेत क्यान्सरमा निषेध छ । अहिले चक्की र झोल औषधिका रूपमा लेटराइल बजारमा आइसके पनि धेरैको रोजाइ आवश्यक इन्जाइमसहितको प्राकृतिक फल नै हुनु सर्वथा उचित हो । भित्रीगेडा तीतो हुने यस्तो खुर्पानी हाम्रो मुस्ताङ र अरू केही हिमाली जिल्लामा पाइने भए पनि किसानमा संग्रह गर्ने ज्ञान नहँुदा र बेमौसमको कारणले समेत तत्कालका लागि मागलाई धान्नेगरी आपूर्तिमा समस्या हुन सक्छ । तसर्थ इन्टरनेट सर्च गरी विश्वका विभिन्न मुलुकबाट खुर्पानीको अन्तर्राष्ट्रिय कारोबार गर्ने व्यापारिक र्फमबाट कुनै पनि बखत चाहेजति ताजा खुर्पानी मगाउने विकल्प भने सधैँ खुला रहन्छ ।
तर, लोक कल्याणकारी राज्यको दुहाइ दिने र आफूलाई प्रजातन्त्रको मसिहा ठान्ने सं.रा. अमेरिकामा यस्तो जीवनदायिनी औषधि खुर्पानीको प्रयोग र तत्सम्बन्धी सूचना सञ्चारमाथि १९७१ देखि एफडिएद्वारा तगडा प्रतिबन्ध लागेको छ र कैयौँ लोकोपकारी चिकित्साकर्मी, सत्यलाई उजागर गर्ने लेखक, प्रचार-प्रसार गर्ने र यसको प्रयोगबाट आफूलाई क्यान्सरमुक्त गर्ने व्यक्तिसमेतलाई अपराधीसरह व्यवहार गर्दै सताउने, दुःःख दिने, अदालतको अवहेलनाको नाममा जेलमा सडाउने र हत्या गराउनेसम्मका कारबाही हँुदै आएका छन् । यसप्रकार सूचनाको हकलाई बलात् अपहरण गरी वास्तविकतामाथि पर्दा हाल्ने अमेरिकी कदमले औषधि माफियाको त्यहाँको न्यायप्रणालीमाथि कतिसम्म पकड रहेछ भन्ने कुरा उजागर गरेको छ । यस्तो सरल, अत्यन्तै प्रभावकारी र सबैको पहँुच पुग्ने उपचार विधि प्रचारमा आएमा अहिले २०० खर्ब डलर वाषिर्क कारोबार गर्ने केमोको एकाधिकार प्राप्त रकफेलरजस्ता फर्मा कम्पनी र औषधि व्यवसायी बिलाएर जाने कुरा स्वतःसिद्ध छ । फेरि लेटराइल कुनै प्रयोगश्ाालामा रासायनिक रूपले उत्पादन हुने नभई प्रकृतिमा उपलब्ध खाद्य वस्तुबाट सोझै लिन सकिने वस्तु भएकाले कुनै फर्मास्युटिकलले यसमा पेटेन्ट हासिल गरी मुनाफा लिने गुन्जायस्ा पनि रहँदैन । तमाम मेडिकल जर्नलहरू औषधि माफियाका मुखपत्रजस्तै बनेका छन् र सञ्चारमाध्यम उनीहरूकै प्रायोजित समाचारले भरिपूर्ण छन् । अमेरिकी औषधि सुरक्षा मापदण्ड एलडी ५० कायम भएकाले यो मानकभन्दा तलका सबै औषधिलाई एफडिएले मान्यता र स्वीकृति दिनुपर्नेमा एस्पिरिन भन्दा २१ गुणा सुरक्षित र हामीले दैनिक उपभोग गर्दै आएको चिनीभन्दा पनि कम विषालु प्रमाणित भएको खुर्पानीलाई विषालु भन्दै प्रतिबन्ध लगाउनु आफँैमा हास्यास्पद देखिएको छ जबकि त्यही देशमा अन्धोपन, मुच्र्छा, चिन्ता, अवसाद, स्मृतिलोप, जन्मजात अपांगता तथा मुत्युसम्मको कारक बन्नसक्ने एस्पर्टिनजस्तो स्नायविक विषलाई १९७४ देखि कैयौँ खाद्यपदार्थ्ामा प्रयोग गर्न त्यही नियमनकारी निकायद्वारा अनुमतिसहित खुला छुट दिइँदै आएको छ । तर, सबैजनालाई सधैँ मूर्ख बनाउन्ा सम्भव छैन र उनीहरूको यो दुश्प्रचार एकदिन हारको लडाइँ सावित हुने निश्चित छ । अन्त्यमा सस्तो, सरल र प्रभावकारी विकल्प उपलब्ध हँुदाहँुदै स्वास्थ्य र सम्पत्ति रित्याउने विषाक्त, ज्यादै कष्टसाध्य र असफलताको बाटो किन रोज्ने ? आगे तपाईंको मर्जी !
स्मरण रहोस्, यो आलेख सूचना प्रवाहका लागि मात्र भएकाले कुनै पनि मेडिको- लिगल प्रयोजनका लागि यो आधार बन्न सक्ने छैन ।
- थप जिज्ञासाका लागि सम्पर्क- ९८४१८२७९०१