यस्तो छ १८ औं सार्क शिखर सम्मेलनको घोषणापत्र - ujyaalo online

 

काठमाडौं, मंसिर १२– दक्षिण एसियाली क्षेत्रीय सहयोग सङ्गठन(सार्क)को १८ औँ शिखर सम्मेलन ३६ बुँदे घोषणापत्र जारी गर्दै बिहीबार सकिएकोे छ ।  दुईदिने सम्मेलनले जारी गरेको घोषणापत्र यस्तो छ :

क्षेत्रीय सहयोगः   दक्षिण एसियाली क्षेत्रमा व्यापार, लगानी, ऊर्जा, सुरक्षा, पूर्वाधार विकास, सम्बन्ध विस्तार, सांस्कृतिक विकास आयोजनाको कार्यान्वयन र प्राथमिकताका कार्यक्रमको समयमै कार्यान्वयन गरी यस क्षेत्रमा शान्ति स्थायित्व र समृद्धिका लागि क्षेत्रीय एकतामा सो घोषणापत्रले जोड दिएको छ ।

दक्षिण एसियाली आर्थिक सङ्घ:   स्वतन्त्र व्यापार, भन्सार सङ्घ, साझा व्यापार र साझा आर्थिक तथा मौद्रिक सङ्घमार्फत सार्क नेताहरूले दक्षिण एसियाली आर्थिक सङ्घको माध्यमबाट चरणबद्ध रुपमा आर्थिक विकासका क्रियाकलाप अगाडि बढाउने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेका छन् । उनीहरूले अतिकम विकसित तथा भूपरिवेष्ठित राष्ट्रहरूका विकास प्रयासलाई सहयोग पु¥याउने र स्वतन्त्र व्यापारका क्षेत्रमा समतामूलक रुपमा लाभ लिन सक्ने गरी सघाउने प्रतिबद्धता पनि व्यक्त गरेका छन् । यसका लागि दक्षिण एसियाली स्वतन्त्र व्यापारको अवधारणालाई प्रभावकारी रुपमा कार्यान्वयन गर्नुपर्नेमा पनि घोषणापत्रमा जोड दिइएको छ ।

साफ्टा र व्यापार सहजीकरणः     घोषणापत्रमा साफ्टा मन्त्रिपरिषद् र साफ्टाविज्ञ समूहलाई दक्षिण एसियाली क्षेत्रमा स्वतन्त्र व्यापारका क्रियाकलापलाई थप गति प्रदान गर्न तथा वस्तु तथा सेवाको स्वतन्त्र व्यापारको अवधारणालाई थप सहजीकरण गर्न पनि निर्देशन दिइएको छ । व्यापारका लागि बाधा हुन सक्ने प्रावधानलाई हटाउनाका साथै भन्सारसम्बन्धी विधिहरूलाई पनि सहजीकरण गर्न सजिलैसँग व्यापारजन्य यातायात एवम् ढुवानीलाई अघि बढाउन निर्देशन दिइएको छ ।

सार्क विकास कोष:  सार्क विकास कोषमार्फत सामाजिक विकास, आर्थिक विकास र पूर्वाधारको विकासका लागि प्रभावकारी रुपमा काम गर्ने उल्लेख गर्दै यसमार्फत यसअघि नै सार्क क्षेत्रमा सञ्चालित क्षेत्रीय तथा उपक्षेत्रीयस्तरीय आयोजनाहरूको कार्यान्वयनमा थप गति दिन घोषणापत्रमा सहमति जनाइएको छ ।  दक्षिण एसियाली क्षेत्रका जनताको जीविकोपार्जनका विषयलाई सम्बोधन गरी सार्क विकास कोषलाई थप परिचालन गर्नुपर्नेमा पनि घोषणापत्रमा जोड दिइएको छ । साथै सो कोषमा हरेक देशका प्रतिनिधिसमेत थप गरी कोषको सञ्चालक समिति थप विस्तार गर्ने कुरा पनि सो घोषणापत्रमा उल्लेख गरिएको छ ।

अन्तरसम्बन्धः  सार्कका राष्ट्राध्यक्ष तथा सरकार प्रमुखहरू सार्क सडकमार्ग सम्झौता र क्षेत्रीय रेलमार्ग सम्झौताको स्वागत गर्दै त्यस विषयमा आगामी तीन महिनाभित्र सार्कका यातायात मन्त्रीहरूको बैठक बसी त्यस सम्झौतालाई अन्तिम रुप दिइने विषयमा पनि घोषणापत्रमा उल्लेख गरिएको छ । सो सम्झौतामार्फत क्षेत्रीय अन्तरसम्बन्ध थप सुदृढ हुने विश्वास व्यक्त गर्दै यसका लागि सडक र रेलमार्गको स्तरोन्नति, जलमार्गको पूर्वाधार विकास, प्रसारण ग्रिड लाइन निर्माण, सडक तथा हवाई सञ्चारको विकासका लागि पनि घोषणापत्रमा जोड दिइएको छ । यसका माध्यमबाट यस क्षेत्रका जनताको सीमा क्षेत्रमा हुने वस्तु तथा सेवा पुँजी एवम् प्रविधिको आदानप्रदानमा सहयोग पुग्ने विश्वास गरिएको छ । साथै १८औँ शिखर सम्मेलनमा उपस्थित सार्कका राष्ट्राध्यक्ष तथा सरकार प्रमुखहरू दक्षिण एसियालाई अन्य क्षेत्र जस्तै मध्यएसिया र त्यसभन्दा पनि परसम्म जोड्न आवश्यक रहेको विषयमा पनि सहमत हुनुभएको विषयलाई घोषणपत्रमा समेटिएको छ । त्यसका लागि क्षेत्रीय, उपक्षेत्रीय, राष्ट्रिय एवम् अन्तरदेशीय रुपमा आवश्यक मापदण्ड अपनाउन एवम् आवश्यक प्रबन्ध मिलाउन पनि उहाँहरूले जोड दिनुभएको छ । 

ऊर्जा:  उहाँहरूले जलविद्युत, प्राकृतिक ग्यास, सौर्य, वायु तथा जैविक ऊर्जा लगायत विद्युत् उत्पादन, प्रशारण र व्यापारका विषयमा क्षेत्रीय र उपक्षेत्रीय परियोजना पहिचान गर्न तथा यस क्षेत्रको बढ्दो विद्युत् मागलाई ध्यानमा राखी तिनको उच्च प्राथमिकताका साथ कार्यान्वयन गर्न सार्कका सम्बन्धित निकायलाई निर्देशन दिनुभयो । उहाँहरुले ऊर्जा सहयोग(विद्युत्)का लागि सार्क ढाँचा सम्झौतामा हस्ताक्षर भएकामा स्वागत गर्नुभयो । 

गरिबी निवारण :  प्रशस्त स्रोत साधन (मानवीय तथा प्राकृतिक) भएर पनि तथा यसलाई विजय पाउने क्षमता भएर पनि दक्षिण एसिया अझै पनि गरिबी र भोकमरीको अमानवीय अवस्थामा गुज्रिरहेको तथ्यलाई स्वीकार गर्दै दक्षिण एसियालाई दोह¥याउनुहुँदै यस सम्बोधनमा गरिबी निवारणको मन्त्री तथा सचिवस्तरीय संयन्त्रलाई निर्देशन दिनुभएको छ । उहाँहरूले यो उद्देश्य प्राप्तिका लागि गरिबी निवारणका लागि सार्क कार्ययोजनाको प्रभावकारी कार्यान्वयनका लागि आह्वान गर्नुभएको छ । उहाँहरूले सहकारीको समावेशी, वृहत्तर र दिगो आर्थिक वृद्धि र विकासका लागि सम्भाव्यतालाई स्वीकार गर्नुभयो र यस क्षेत्रमा आफ्ना अनुभव, विज्ञता र उपयुक्त प्रचलनको आदान–प्रदानका लागि आह्वान गर्नुभयो ।

सन् २०१५ पछिको विकास लक्ष्य:  नेताहरूले संयुक्त राष्ट्र सङ्घद्वारा पारित गरिएपछि सन् २०१५ पछिका विकास लक्ष्यले दिगो विकासका लागि क्षेत्रीय प्रयासलाई भरथेग गर्ने अवसर प्रदान गर्ने कुरा स्वीकार गर्नुभयो । उहाँहरूले क्षेत्रीयस्तरमा दिगो विकास लक्षहरूलाई सन्देशमूलक बनाउन अन्तरसरकारी प्रक्रिया सुरु गर्न पनि निर्देशन दिनुभयो ।

कृषि तथा खाद्य सुरक्षा:  उहाँहरूले यस क्षेत्रको खाद्य तथा पोषण सुरक्षाको प्रत्याभूतिका लागि उत्पादकत्व वृद्धि गर्न कृषि क्षेत्रमा लगानी बढाउन, अनुसन्धान गर्न, विकास गर्न र नयाँ विधि र भरपर्दा प्रविधि प्रयोग गर्न सहमति जनाउनुभएको छ ।   उहाँहरूले जैविक खेतीको माध्यमसमेतबाट दिगो कृषिलाई प्रभावकारी महत्वमा जोड दिनुभएको छ । नेताहरूले सार्क बीउबीजन भण्डार सम्झौतालाई चाँडै पारित गर्न आग्रह गर्नुभयो । र बीउ भण्डार बोर्ड गठन गर्न निर्देशन दिनुभयो । सदस्य राष्ट्रहरूको हस्ताक्षर समाप्तिपछि नेताहरूले क्षेत्रीय खोप बैंक र क्षेत्रीय पशु आनु वंशीय बैंक स्थापनालाई अन्तिमरुप दिन सम्बन्धित सार्क निकायलाई निर्देशन पनि दिनुभयो । नेताहरूले सङ्कटका बेला र सामान्य अवस्थाको खाद्यान्न उपलब्ध गराउन सहयोग गर्नका लागि सार्क खाद्य भण्डारणको सीमा निर्धारण प्रावधान हटाउन निर्देशन दिनुभयो ।

वातावरण:  उहाँहरूले प्राकृतिक विपत्तीमा शीघ्र कारबाहीसम्बन्धी सार्क सम्झौता, वातावरणीय सहयोगसम्बन्धी सार्क महासन्धि तथा जलवायु परिवर्तनसम्बन्धी थिम्पु घोषणालगायतको प्रभावकारी कार्यान्वयनका लागि सम्बन्धित निकायलाई निर्देशन दिनुका साथै केही सार्क सदस्य राष्ट्रलाई परेको अस्तित्वको जोखिमलाई ध्यान दिन निर्देशन पनि दिनुभयो ।    उहाँहरूले विश्व समुदायलाई अर्को एक कानुनी संयन्त्रको रुपमा अथवा सन् २०१५ को अन्त्यसम्ममा सबैलाई लागू हुने कानुनी बलसहितको एक सहमतीय परिणाममा एक अभिसन्धिमा आइपुग्नपर्ने आवश्यकतामा जोड दिनुभयो, जुन युएनसिसिसीअन्तर्गतको सम्बन्धित सामाथ्र्य तथा समता (आरसिइ) र साझा तर फरक दायित्वको सिद्धान्त (सिबिडिआर) मा आधारित हुनेछन् ।

निलो अर्थतन्त्र:  उहाँहरूले सार्क क्षेत्रमा समुद्रमा आधारित निलो अर्थतन्त्रको बहुपक्षीय योगदान र यस क्षेत्रमा सहयोग र साझेदारीको आवश्यकतालाई स्वीकार गर्नुभयो ।

स्वास्थ्य:  घोषणापत्रमा स्वास्थ्यप्रति महत्व दिँदै नसर्ने खालका रोगहरूको नियन्त्रण, अन्य विविधखाले रोगविरुद्ध लड्नसक्ने क्षमताको विकास गर्न, नागरिकलाई स्वास्थ्य सुविधा उपलब्धताका लागि स्वास्थ्यसम्बन्धी, नीति प्रणाली र पूर्व तयारीका बारेमा आवश्यक कार्यक्रमका लागि जोड दिइएको छ ।  घोषणापत्रमा सार्क क्षेत्रमा पछिल्लो दशकमा एचआईभी एड्सको महामारी कम गर्नेगरी भएका कामहरूको प्रशंसा गर्दै तिनलाई निरन्तरता दिन आग्रह गर्दै सन् २०३० सम्ममा यस क्षेत्रमा एड्सको महामारी अन्त्य गर्न जोड दिइएको छ । साथै, सार्कका नेताहरूले काठमाडौँमा रहेको सार्क क्षयरोग तथा एचआईभी केन्द्रको क्षमता अभिवृद्धि गर्न सम्बन्धित निकायलाई निर्देशन दिनुभयो ।

शिक्षा:  घोषणापत्रमा दक्षिण एसियाली क्षेत्रबाट निराक्षरता हटाई सबैका लागि शिक्षाको प्राप्तिका लागि शिक्षा प्रणालीमा विकास गर्न जोड दिइएको छ । यसका लागि पाठ्यक्रममा सुधार शिक्षणका विधिमा सुधार तथा मूल्याङ्कन प्रणालीमा समेत सुधार गरी भौतिक, प्राविधिक तथा अन्य सुविधामा पनि वृद्धि गरिनुपर्नेमा जोड दिइएको छ ।  साथै, घोषणापत्रमा सार्कका नेताहरूले दक्षिण एसियाको शिक्षा प्रणालीको स्तर एवम् गुणस्तरियतामा वृद्धि गर्न आ–आफ्ना देशका शिक्षामन्त्रीहरूलाई निर्देशन दिइएको छ । दक्षिण एसियाली क्षेत्रमा प्राविधिक शिक्षाको विकास र विस्तारमा घोषणापत्रमा जोड दिइएको छ ।

युवा :  दक्षिण एसियाको ठूलो जनशक्तिलाई देशको सामाजिक विकास उत्पादकत्व र स्वरोजगारमा वृद्धि गर्न यस क्षेत्रका देशहरूले आवश्यक मात्रामा युवा नीति र कार्यक्रमको निर्माण गर्नुपर्नेमा जोड दिइएको छ ।   साथै, नेताहरूले जुलाई १५ लाई ‘विश्व युवा सीप’ दिवसका रुपमा मनाउने राष्ट्रसङ्घीय निर्णयको स्वागत गर्नुभएको छ ।

महिला तथा बालबालिका:  सार्कका नेताहरूले महिला तथा बालबालिकाको अवैध ओसारपसार एवम् शोषणबाट जोगाउन सम्बन्धित निकायलाई प्रभावकारी कदम चाल्न निर्देशन दिनुभयो ।

सामाजिक सुरक्षा:  ज्येष्ठ नागरिक महिला, बालबालिका, अपाङ्गता भएका व्यक्ति, वेरोजगार तथा जोखिमपूर्ण काममा लाग्ने व्यक्तिका लागि सामाजिक सुरक्षाको प्रबन्ध गर्न आवश्यक कदम चाल्नुपर्ने महसुस सार्कका नेताहरूले गर्नुभएको कुरा घोषणापत्रमा उल्लेख छ । 

बसाइँसराइ:  दक्षिण एसियाबाट बाहिर रोजगार गन्त्यव्य मुलुकमा जाने आप्रवासी कामदारको सुरक्षा, सुरक्षित कामको वातावरण तथा समग्र व्यवस्थाका लागि समन्वय गर्न सहमति जनाएका छन् । 

विज्ञान र प्रविधि :  अनुभवको आदानप्रदान तथा प्रविधि हस्तान्तरणमार्फत सामाजिक आर्थिक तथा जनताको हितको लागि अन्तरिक्ष प्रविधि उपयोग गर्न सदस्य राष्ट्रको क्षमता विकास गर्न नेताहरू सहमत हुनुभयो । 

दूरसञ्चार :  यस क्षेत्रका जनतामा टेलिफोन सेवामा उचित र न्यून शुल्कका लागि सार्वजानिक निकाय र निजी सरोकारवालाबीच सहकार्य र समन्वयका लागि नेताहरूले दिशानिर्देश गर्नुभयो । 

पर्यटन:  नेताहरूले पर्या–पर्यटन तथा दिगोरुपमा प्रबन्ध गर्दै दक्षिण एसियालाई एउटा आकर्षक साझा पर्यटन गन्तव्य बनाउनेमा दृढता व्यक्त गर्नुभयो । उहाँहरूले सार्क कार्ययोजना (२००६) प्रभावकारी रुपले लागू गर्न सरोकारवाला निकायलाई निर्देश दिनुभयो । उहाँहरूले सार्कमा आफ्नै मुलुक झैं राष्ट्रिय सांस्कृतिक पुरातात्विक सम्पदाको प्रवेशशुल्कलाई प्रभावकारी र पूर्ण कार्यान्वयन गर्न आह्वान गर्नुभयो । 

संस्कृति:  उहाँहरूले संस्कृतिको संरक्षणका लागि सार्क कार्यसूची प्रभावकारी रुपमा लागू गर्न निर्देशन दिनुभयो र दक्षिण एसियाली सांस्कृतिक सम्पदालाई संरक्षण एवम् पुनःस्थापना गर्न कदम चाल्नका लागि निर्देशिकासहितको सार्क सम्पदासूची तयार गर्ने सहमति जनाउनुभयो । उहाँहरूले सन् २०१६ लाई ‘सार्क सांस्कृतिक सम्पदा’ वर्षको रुपमा घोषणा गर्दै सफल कार्यान्वयनका लागि  सम्बन्धित निकायलाई कार्ययोजना बनाउन निर्देश गर्नुभयो । यस क्षेत्रका मुख्य ऐतिहासिक बौद्ध धर्मस्थलको विकास र सम्पर्क विस्तार गर्न उहाँहरू सहमत हुनुभयो । साथै उहाँहरू यस क्षेत्रमा रहेका इस्लाम, हिन्दू, इसाइ र प्रमुख धर्मका प्रसिद्ध स्थलमा भ्रमणका लागि सहज पहुँच पुर्याउन सहमत हुनुभयो  ।

आमसञ्चार:  दक्षिण एसियाका जनताको समझदारी र बुझाइलाई प्रोत्साहन गर्न सार्वजनिक र निजी सञ्चारमाध्यमको पहुँच र  प्रभावले गरेको प्रयत्नलाई प्रोत्साहन गर्न नेताहरूले बोध गर्नुभयो ।

आतङ्कवाद र अन्तरदेशीय अपराध:   आतङ्कवाद, हिंसा, अतिवाद र यसका प्रत्येक स्वरुपका बिरुद्धमा लड्न नेताहरूले  ऐक्यवद्धता व्यक्त गर्नुभयो । साथै उहाँहरूले सार्क क्षेत्रमा भएका आतङ्कवादविरुद्धका सम्मेलन, त्यसका दस्तावेज र आवश्यक अन्य कानुनहरू संशोधन गरी पूर्ण र प्रभावकारी कार्यान्वयनका लागि निर्देश गर्नुभयो । यसका साथै अन्तर्राष्ट्रिय आतङ्कवाद सम्बन्धमा भएका  सम्मेलनको विस्तृत रुपलाई चाँडो निष्कर्ष निकाल्न पुनः जोड दिनुभयो । साथै उहाँहरू साइबर अपराध अनुगमन डेस्क स्थापना गर्न पनि सहमत हुनुभयो । 

सुशासन:  नेताहरूले असलशासनको सुनिश्चिता गर्दै दिगो विकासका निम्ति जवाफदेहीता, पारदर्शीता, कानुनी शासन तथा जनसहभागितालाई सबै तहमा वृद्धि गर्न बलियो प्रतिबद्धता व्यक्त गर्नुभयो । नेताहरूले प्रजातान्त्रीकरणमा दक्षिण एसिया निरन्तर प्रगति गर्दै गएकामा सन्तुष्टि व्यक्त गर्दै दक्षिण एसियाका जनताको साझा आकाङ्क्षा संस्थागत गरी शान्ति, स्थायित्व, प्रजातन्त्र थप विस्तारका लागि प्रतिबद्धता व्यक्त गर्नुभयो । यस सन्दर्भमा उहाँहरू सदस्य राष्ट्रको साझा चाहना तथा सरोकारमा सहकार्य र सहयोग गर्न सहमत हुनुभयो । 

सार्क प्रक्रियाको सबलीकरण:  राष्ट्राध्यक्ष÷सरकार प्रमुखले अन्तर्राष्ट्रिय क्षेत्रमा सार्कको उपस्थिति वृद्धि गर्न आपसी हितका साझा आवश्यकता तथा सामूहिक पहिचानका लागि बहुपक्षीय संस्थाहरूसँग साझा अवधारणा तयार गर्न स्वीकार गर्नुभयो । उहाँहरूले नतिजामुखी नीति, कार्यक्रम, परियोजना तथा क्रियाकलाप विकास गर्न सार्कका सबै निकायहरू, मन्त्रिपरिषद्, क्षेत्रगत मन्त्रीहरू, अन्य निकाय र संस्थाहरूलाई निर्देशन दिनुभयो । नेताहरूले प्रत्येक तीन वर्षमा सार्कका संयन्त्रको कार्य क्षमता पुनरावलोकनसँगै मूल्याङ्कन कार्यक्षमता, उपलब्धि तथा अवरोधको निरन्तर मूल्याङ्कनका लागि अन्तरसरकारीस्तरमा स्थायी समितिलाई गर्न निर्देशन गर्नुभयो ।

विगतमा भएका निर्णय तथा सम्झौतालाई सार्कको लक्ष्यअनुरुप सहकार्य गर्न सचिवालयको भूमिकालाई वृद्धि गर्न नेताहरू सहमत भएका छन् । उदयमान यथार्थअनुरुप आफूलाई सुम्पिएको जिम्मेवारी प्रभावकारी तथा कुशल तबरले पूरा गर्न सार्क सचिवालयका संस्थाको क्षमाता अभिवृद्धि गर्न उहाँहरू सहमत हुनुभएको छ । नेताहरू सार्कका क्षेत्रीय केन्द्रहरूको बन्द र विलयको निर्णय युक्तिसङ्गत भएकामा सन्तुष्टी व्यक्त गर्नुभयो ।  उहाँहरूले सार्कका बाँकी क्षेत्रीय केन्द्रहरूलाई कुशल र विशेष संस्था हुने, नतिजामुखी तथा प्रभावकारी  कार्यक्रम तथा परियोजनाहरू तयार गरि मूर्त परिणाम उपलब्ध गराउन निर्देशन दिनुभयो । 

अबउप्रान्त सार्क शिखर सम्मेलन प्रत्येक दुई वर्षमा गर्ने, आवश्यक भएमा त्योभन्दा अगाडि, मन्त्रिपरिषद्को बैठक एक वर्षमा गर्ने, स्थायी समितिको बैठक कम्तीमा वर्षमा एकपटक बस्ने र कार्यक्रम समितिको बैठक कम्तिमा दुई वर्षमा बस्नेमा नेताहरू सहमत भएका छन् । उहाँहरू कार्यक्रम समितिलाई सार्क बडापत्रको अङ्गका रुपमा लिन पनि सहमत भएका छन् । 

सार्क पर्यवेक्षक:  नेताहरूले अस्ट्रेलिया, जनगणतन्त्र चीन, इस्लामिक गणतन्त्र इरान, जापान, गणतन्त्र कोरिया, मौरिसस, म्यान्मा, संयुक्तराज्य अमेरिका र युरोपियन युनियनलाई शिखर सम्मेलनको सहभागीको रुपमा स्वागत गरेको छ । नेताहरू सम्झौतालाई अगाडि बढाउन संवाद साझेदार स्थापना गर्दै साझेदारका बाहिर विकास गर्ने र नेताहरू सार्क सचिवालयको अध्ययन, पुनरावलोकन तथा विश्लेषण गर्न विद्यमान पर्यवेक्षक संवाद साझेदारका रुपमा विकास गर्न सहमत भएका छन् । उहाँहरूले सार्क सचिवालयले सार्कका पर्यवेक्षकहरूको संलग्नता र उनीहरूको कामका बारेमा गरेको अध्ययनको पनि प्रसंशा गर्नुभएको छ । सदस्य राष्ट्रका प्राथमिकता क्षेत्र पहिचान गरेर सार्क पर्यवेक्षकमा सहभागी भई उत्पादनमुखी, मागअनुरुप तथा लक्षित योजनामा आधारित सहकार्य गर्न कार्यक्रम समितिलाई निर्देशन दिनुभयो ।

उन्नाइसौँ शिखर सम्मेलन:  उन्नाइसौँ शिखर सम्मेलन पाकिस्तानले आयोजना गर्ने आह्वानलाई नेताहरूले स्वागत गर्नुभएको छ। 

(राष्ट्रिय समाचार समितिबाट)

यसरी बचौं क्यान्सरबाट - बाबुलाल भण्डारी - ratopati

अहिलेसम्म क्यान्सरबारे भएका अनुसन्धानको गिन्ती २४ लाख नाघिसक्दा र खरबौँ खरब डलर स्वाहा भईसक्दा पनि भरपर्दो उपचार फेला पर्न नसके पछि आज आएर चिकित्सा बिज्ञान अन्ततोगत्वा प्राकृतिक खानपान र आहार(बिहार तर्फ नै फर्किन थालेको छ । बैकल्पिक औषधि प्रणालीका बिश्वप्रसिद्ध हस्ती डा.जोसेफ मार्कोला (डिओ) ले क्यान्सरमा तात्विक असर पार्ने कुरा चिरफार (कट),पोलाई (बर्न) र रसायन (किमो) नभएर केबल प्राकृतिक खानपान मात्र हो भनेर यही कुरा स्पष्ट गरेका छन् । क्यान्सर लगायतका प्रायजसो रोगहरुको सफल रोकथाम र उपचारको बाटो केवल खानपान नै हो भन्ने कुरा अब सबैतिर स्पष्ट हुँदै जान थालेको छ । अनि खुसीको कुरा— क्यान्सरको रोकथाम र उपचारको ध्येयले जे जस्ता खाद्यवस्तु हामी खान्छौं, ती सबै सलुब्रियस प्रकृतिका हुने हुनाले अरु धेरै रोगमा समेत उत्तिकै लाभदायक र स्वास्थ्यलाई सुधार गर्ने स्वभावका हुन्छन् । अथवा यसो पनि भन्न सकिन्छ,क्यान्सर बाट जोगीने प्रकृयामा हामी अरु पनि धेरै रोगहरुबाट जोगिई रहेका हुन्छौँ ।

क्यान्सर रोकथाम र उपचारको यात्रामा रहेका हरकोहीले बिर्सनै नहुने खाद्य वस्तु अंकुरित (स्प्राउटेड) अन्न हो । गेडा गुडीहरुलाई ७२ घण्टा (३ दिन) पानीमा भिजाएर अंकुरित हुन दिइएमा त्यसमा आश्चर्यजनक ढङ्गले साबिक इन्जाइममा १० गुणा र पोषक तत्वमा ३० गुणा सम्म बढोत्तरी हुने अध्ययनहरुले देखाएका छन् ।यस अर्थमा यसलाई सुपर फुड मान्न सकिन्छ र यसलाई जो कोहीले पनि सजिलै तयार गर्न सक्दछन् । यस्तो अंकुरणले यसमा रहेको भिटामिन र अत्यावश्यक फ्याटी एसिड तथा खाद्य रेसा (फाइबर) को मात्रामा अत्यधिक वृद्धि गरी प्रोटिनको गुणस्तरमा सुधार सहित क्याल्सियम र म्याग्नेशियम जस्ता खनिज तत्व सँग प्रोटिनलाई आवद्ध गरेर यसलाई हाम्रो शरीर अनुकुल वढि ग्रहणयोग्य बनाउछ ।

अंकुरित अन्न कै कारणले हामीलाई अरु खाद्यवस्तुबाट अत्यधिक भिटामीन, खनिज तत्व,एमिनो एसिड र अत्यावश्यक फ्याटहरु अवशोषण गर्नमा समेत सजिलो पर्छ । त्यति मात्र नभएर अंकुरित गहँु, जौं र बाजरामा अमाइलेज भन्ने यस्तो शसक्त इन्जाइम बन्दछ जस्ले क्यान्सरको बाहिरी आबरणलाई पगालेर यसलाई हाम्रो प्रतिरक्षा तागतको नजरमा ल्याइ क्यान्सर बिनासमा भूमिका खेल्दछ । त्यसो त कुनै पनि अन्न र गेडागुडीलाई अंकुरणमा प्रयोग गर्न र स्वास्थ लाभ लिन नसकिने होइन,तापनि सूर्यमुखीका दाना र सानो केराउ लाभको हिसावले सबै भन्दा माथि मानिन्छन् । तर स्मरणीय के छ भने यस्तो अंकुरित खाद्यलाई पकाइयो भने यसको इन्जाइम नष्ट हुनजान्छ ।

अब चर्चा गरौँ प्रोटिनको बारेमा । शरीरका सबै अङ्गको विल्डिङ्ग व्लक र शक्तिको श्रोत प्रोटिनलाई नै मानिन्छ ।तर आवश्यकता भन्दा वढि मात्राको प्रोटिनले उल्टै क्यान्सरलाई बृद्धि गर्ने कुरा अनुसन्धानले देखाएका छन् । धेरै बैज्ञानिक र चिकित्सकहरुले क्यान्सरलाई प्रोटिन मेटावोलाइजेशन (उपपाचन) को समस्या भनेर मान्दछन् । गर्भबति र बढि शारिरीक काम गर्ने बाहेक अरुलाई ज्यादा प्रोटिनको आबश्यकता पर्दैन पनि । साधारणतयाः प्रतिके.जी. १ ग्रामको दरले ३५ देखि अधिकतम ७५ ग्राम प्रोटिन हामे दैनिक आबश्यकता मानिएको छ भने औषत मान्छेहरुलाई ५० ग्रामको मात्रा नै पर्याप्त हुन्छ । तर ज्यादा शारिरीक परिश्रम गर्ने व्यक्ति,खेलाडी र गर्भबति महिलाहरुले चाहिँ यसको २५ ५ सम्म अतिरिक्त मात्रा लिन सक्तछन् । त्यसैले ज्यादा प्रोटिन लिन बाट क्यान्सर रोगीहरु हमेसा बच्नु र बरु ज्यादा प्रोटिनको सट्टा घ्यूफल (एभोकाडो),अलिभ, कोकोनट र अरु स्वस्थ तेलबाट क्यालोरी आवश्यकताको परिपुर्ति बढि स्वस्थकर साबित हुन्छ । के कस्ता कति खाद्य वस्तुबाट कति ग्राम प्रोटिन प्राप्त हुन्छ भन्ने जानकारीको लागि खाद्य वस्तुको चार्ट हेर्न सकिन्छ ।

क्यान्सर संगको लडाँइमा अत्यन्त शसक्त भुमिका खेल्ने अर्को चिज हो– भिटामिन सि र यस बिषयमा केन्दि«त भएर प्रसस्त अनुसन्धान भएका छन् र क्यान्सरलाई निवारण गर्ने यस्को बहुआयामिक भुमिका स्पष्ट भएको छ । यसले प्रथमतः शरीरको अम्लिय तहमा सुधार गरी पि.एच.लाइ क्षारिय पार्छ । फलतः अक्सिजन प्रवाहमा सुधार आउछ र क्यान्सरलाई प्रतिकुल परिस्थिती बन्दछ । त्यस्तै भिटामीन सि ले एकातिर हाइड्रोजन पेरोक्साइड निर्माण द्वारा कोषबृद्धिमा अबरोध गर्दै सोझै कयान्सरको मुकाबला गर्ने र अर्को तिर इन्टरफेरोन पैदा गरेर पनि क्यान्सरलाई बढ्न दिदैँन । अझ महत्वपूर्ण कुरा के छ भने भिटामीन सी ले प्रतिरक्षा सेल (डब्लु.बि.सि)मा प्रचुर बृद्धि गरेर नेचुरल किलर सेलको मद्दतले सोझैै क्यान्सरमा हमला गर्छ । एबं प्रकारले किमो र रेडिएशन लिइ रहेका बिरामीलाई औषधीका दुस्प्रभाब कम गरी सजिलो पार्ने र किमो र रेडिएशनको प्रभाबकारीतामा समेत यसले सुधार ल्याउँछ । यसका अतिरिक्त भिटामिन सि.ले हेभी मर्करी जस्ता बिषालु धातुलाई सुद्धिकरण समेत गर्ने बताइएको छ । यसबाट स्पष्ट हुन्छ, क्यान्सर संगको हाम्रो लडाइमा भिटामीन सि.को अहं भुमिका रहन्छ । फेरी कागती र अमला जस्ता साधारण र सहज उपलब्ध हुने वस्तुबाटै भिटामीन सी को आपूर्ती हूने र सरीरमा संचित भएर नरहने समेतका कारणले यसलाई अत्यन्त सुरक्षित भिटामीनको रुपमा लिने गरिन्छ ।

यता, विश्वमा अत्यन्त सफल मानिएका वैकल्पिक क्यान्सर उपचार प्रोटोकलहरुमा समावेश गर्ने गरेको सेलेनियमले धेरै प्रकारका क्यान्सरको उपचारमा सकृय भुमिका खेल्ने र यस्को उचित आपूर्तीले क्यान्सरको संभाबना ६३ प्रतिशत सम्म कटौती गर्ने अनुसन्धानबाट खुलेको छ । खाद्य वस्तुमा यस्को मात्रा त्यहाँको जमिनमा मौजुद यसको मात्राले निर्धारण गर्ने कुरा हो । उत्तरी अफ्रिकाका ग्रामीण वस्तीका किसान समुदायमा क्यान्सरका घटना झण्डै सुन्यको बराबर हुनुमा त्यहाँको माटोमा सेलेनियमको आधिक्यता नै मूल कारण मानिन्छ । हाम्रो दैनिक सेलेनियम सरदर आबश्यकता ५५ माइक्रो ग्राम तोकिएको र ढिकीमा कुटेको चामल (ब्र्राउन राइस) नफलेको गहुँको पिठो (मैदा होइन),तिल, सुर्यमुखी र च्याउ आदिबाट सजिलै यस्को परिपुर्ती हुन सक्तछ । यस्ले क्यान्सर बाहेक थाइराइड ग्रन्थीलाई सूचारु गर्ने र एण्टि अक्सिडेन्ट सुरक्षा बढाउने अर्थात फ्रि रेडिकल नोक्सानीबाट सुरक्षा दिएर अरु कैयौँ रोगहरुबाट हामीलाई बचाउँछ र ज्यादै उपयोगी साबित हुन्छ ।

उपरोतm बाहेक क्यान्सर रोकथाम र उपचारमा हाम्रा दैनिक जिबनमा आउने घरेलु खाद्य वस्तुको महत्व पनि कम छैन । यस्तो पहीलो वस्तु हा,े लसुन । लसुनका एण्टी ब्याक्टेरीयल गुणलाई लुइस पाश्चरले सन १८५९ मै कन्फर्म गरेका थिए । हृदय रोग देखि पाचनतन्त्र लगायतका कैयौँ रोगमा यसलाई अत्यन्त हितकारी मानिन्छ । अमेरिकी नेशनल क्यान्सर इन्स्टिच्यूटले यसलाई क्यान्सर बिरुद्धकोे शक्तिशाली तरकारी वा मसलाको रुपमा पहिचान गरेको छ । यसमा पाइने एलिसिन भनिने सल्फर कम्पाउण्डले शसक्तरुपमा क्यान्सर पैदा हुन रोक्ने र भै सकेको अवस्थामा बढ्न र अरु अङ्गमा फैलिनमा रोकबट ल्याउछ । पाचन अङ्गका क्यान्सरमा बिशेष उपयोगी मान्ने गरिए पनि अरु सबै प्रकारका क्यान्सरहरुमा समेत यसको उत्तिकै उपयोगीता पहिचान भएको छ । तर हेक्का रहनुपर्दछ,यस्तो एलिसिन भन्ने उपयोगी तत्व लसुनलाई टुव्रmाउदा वा पिनेर धुलो पार्दा मात्र बन्ने र सव्रिmय हुने गर्दछ र पकाउदा यसको औषधीय गूणमा कटौती आउछ ।

विश्व स्वास्थ्य संगठनको निर्देशिका अनुसार यसको दैनिक अधिकतम उपभोग्य मात्रा २ देखि ५ ग्राम मात्र निर्धारित भएको छ । त्यस्तै कोलक्रोप्स या क्रुसिफेरस तरकारी समूहमा पर्ने बन्दागोभी, फूलगोभी र ब्रोकाउलीहरुले पनि क्यान्सर बिरुद्ध हाम्रो राम्रो प्रतिरक्षा गर्दछन् । यि मध्ये पनि ब्रोकाउली र अझ खासगरी यसका बिरुवा (स्प्राउट)मा इन्डोल –३ कार्बिनोल र सल्फोराफेन जस्ता फाइटो केमिकल्स पाइन्छन् जो क्यान्सर रोकथाममा प्रामाणिक नै हुन् । गोलभेंडामा पाइने लाइकोपेन र सि.भिटामीन पनि क्यान्सरमा उत्तिकै उपयोगी वस्तु मानिन्छन् । यता गाजर एण्टि अक्सिडेन्टको प्रचुर श्रोत हुंदै हो र यसले हाम्रो प्रतिरक्षालाई अत्यन्त मजबुत गर्दछ । यसबाट मिल्ने बिटा क्यारोटिन क्यान्सरको ज्यादै प्रभाबी उपचार साबित भएको छ र यसैको एउटा रुप रेटिनोलले आखाँको दृष्टि क्षमतालाइ बचाउनुका अतिरिक्त छालामा चाउरी पर्नबाट रोकेर असमयमै बुढो जस्तो देखिइने(एइजिङ्ग) प्रकृयामा समेत सुधार ल्याउछ । त्यसैगरी बिटा क्यारोटिनलाई हाम्रो शरीरले भिटामीन ए मा बदल्छ र यो पनि क्यान्सरको त्यतिकै प्रभाबी उपचार बन्छ । तर केही अध्ययनहरुबाट धु्रमपान गर्नेहरुमा ठूलो मात्राको बिटाक्यारोटिनले फोक्सोको क्यान्सरको संभाबना बढाइदिएको पाइएको छ ।

त्यस्तै कुरीलो पनि डाइटरी फोलेट र एण्टी अक्सिडेन्टको एउटा राम्रो श्रोत हो र यसको जरा र डाँठको स्यापोनिनले संव्रmमणलाई रोक्ने र क्यान्सर उपचारमा राम्रो सहयोग गर्छ । यसको ४ टेबुल चम्चा दिनमा १ पटक क्यान्सरको रोकथाम र त्यति नै मात्रा दैनिक २ पटक यसको उपचारमा प्रयोग गरेको पाइन्छ । अनि बेसारमा पाइने ककर््यूमिनले घाउ र संक्रमणमा राम्रो काम गर्ने भएकाले सदियौँ देखि घरेलु रुपमा यसको प्रयोग हुँदै आएको छ । यसले ग्रोथ फ्याक्टरलाई नै रोकेर क्यान्सर निराकरणमा अत्यन्त राम्रो काम गर्ने र मस्तिष्क ट्युमरमा चाहीँ यो अझ बेजोड प्रभाबोत्पादक हुने बताइन्छ । बेसारको प्रयोगले खानाबाट अरु भिटामीन ,पोषकतत्व र इन्जाइमलाई अवशोषण गरेर लिनमा पनि थप बल मिल्ने भए पनि यसको प्रतिदिन २.५ देखि ३ ग्राम भन्दा बेसी मात्राले शरीरमा ज्यादा गर्मी गर्ने संभाबनालाई इन्कार गर्न सकिन्न ।

त्यस्तै अदुवाको प्रयोगले आश्चर्यजनक रुपले क्यान्सर सेलहरुलाई झुक्याएर एक अर्कालाई नै समाप्त गर्ने आत्मघात (अपोप्टसी) तर्फ प्रेरित गर्दछ भने ग्रीन टि मा पाइने पोलिफेनोलले पनि क्यान्सरको नियमित आत्महत्याको यहि प्रकृयालाई नै तिव्र पार्ने र अरु धेरै शारीरिक र स्नायविक रोगहरुमा समेत आराम गर्छ । तर वाञ्छित नतिजाको लागि दैनिक कम्तिमा ५ कप ग्रिन टि नियमित पिउनु पर्ने विशेषज्ञहरुको सुझाब छ । भुंईकटहर आफैँमा क्यान्सरको एउटा बेजोड उपचार मानिन्छ र यसमा पाइने व्रोमिलेन भन्ने इन्जाइमले क्यान्सर सेललाई लुकाउने झिल्लीलाई पगालेर त्यसलाई हाम्रो प्रतिरक्षाको नजरमा ल्याइदिन्छ । अनि, खाद्य च्याउको बिषयमा २०१३ मा बासिङ्गटनमा बिश्व शिखर सम्मेलन नै भइसकेको छ र यसका ब्यापक औषधीय बिशेषता उजागर मात्र भएका छैनन् हाम्रा तमाम रोगहरुमा यसबाट बिलक्षण लाभ पुग्ने देखिएको छ । क्यान्सर अनुसन्धान र उपचारमा संसारकै अग्रणी क्यालिफोर्नियाको सिटि अफ होपका बैज्ञानिकहरुले बृहत अनुसन्धानबाट प्रकाशमा ल्याएका च्याउका क्यान्सर प्रतिरोधी गूणहरुका अतिरिक्त बिशेषत रातो च्याउ (रेसी, गानोदर्मा) लाई लिएर यस्ता सकारात्मक नतिजाको दाबी गरिएको छ कि उपयोगीताका दृष्टीले यसलाई अमृत समान मान्न सकिन्छ । तर जङ्गली च्याउका केही प्रजाती अत्यन्त बिषालु हुने हँुदा उपयोग गर्नु अघि पहिचानमा स्पष्टताको खाँचो रहन्छ ।

त्यसैगरी कालो अङ्गुरमा हुने बायोफ्लेभोनाइड, एलेजिक एसिड र अझ खासगरी रेस्वेराटोल जस्तो पोषक तत्वले क्यान्सर विरुद्ध धेरै राम्रो काम गर्दछ । यसले क्यान्सर र त्यसमा पनि रक्त क्यान्सरहरुमा किमोथेरापीले छुन नसकेका क्यान्सर सेलहरुलाई पनि लक्षित गर्ने खुबी राख्दछ जसरी अनारमा पाइने प्यूनिकालजिन भन्ने तत्वले धेरै प्रकारका क्यान्सर र अझ खासगरी प्रोस्टेट क्यान्सरमा प्रभाव देखाउछ । क्यान्सरको एउटा महत्वपूर्ण कारणमा बजार इलाकामा आपूर्ती हुने खाने पानीमा सुद्धिकरणको नाममा मिसाइएको क्लोरिन र फ्लोराइड पनि हो । पानी सुद्ध गर्ने भनिएका यि रसायन हितकारी भएर नभई सस्तो भएकै कारणले सर्वत्र व्यापक चल्तिमा छन् । यस्तो पानी प्रयोगबाट सधैँ वच्ने र अनिबार्य अवस्थामा पिउनु अघि यस्तो पानीमा आधाघण्टा सुन्तलाका बोक्रा भिजाइ सुद्ध गर्ने र नुहाउने प्रयोजनको पानीको हकमा भिटामीन सि का चक्की द्वारा उपचार गरेर पनि सुद्धिकरण गर्न सकिन्छ । त्यसैले पनि फ्रान्समा पानी सुद्धिकरणका लागि क्लोरिनेशन नगरी ओजोनेशन गरिन्छ र सबैलाई थाह छ संसारमा ज्यादै थोरै क्यान्सर रोगी भएका मुलुक मध्ये फ्रान्स पनि एउटा हो ।अन्तमा सेतोनुनको सट्टा गूणकारी सिधेनूनलाई प्रयोग गर्ने र दैनिक २.५ लिटर पानी नियमित पिउने बानी बसालेर सरीरका प्रणालीलाई चुस्त दुरुस्त राख्नु पनि क्यान्सरको सन्दर्भमा त्यतिकै जरुरी छ ।

माथिका सबै छलफलहरुलाई समेटेर एउटै कुरा भन्न सकिन्छ –क्यान्सरले अरु नभएर खानपानलाई मात्र सुन्छ र टेर्छ । धेरै पकाइएको एवं चिनी र मासु प्रचुर भएको खानाले क्यान्सर निम्त्याउछ भने यस्को उल्टो प्रशोधन नभएको र थोरैमात्र पकाइएको प्राकृतिक खानाले क्यान्सरलाई भगाउँछ । क्यान्सरलाई बिषाक्त औषधी र पिडादायी बिधीबाट निकोपार्ने धृष्टता नै हाम्रो सबैभन्दा गंभिर र महङ्गो भूल हुने गरेको छ ।

अरुलाई रुवाउँदै गए आलोक - pahilopost

काठमाडौँ : म्युजिक भिडियो तथा चलचित्र निर्देशक आलोक नेम्बाङ्गको शव अन्तिम श्रद्धाञ्जलीका लागि नेपाल प्रज्ञा भवन कमलादीमा राख्दा कलाकर्मीका आँखा ओभाना थिएनन्। बिहीबार राति साढे आठ बजे आफ्नै निवासमा झुण्डिरहेको अवस्थामा उनको शव फेला परेको थियो। त्रिवि शिक्षण अस्पतालमा पोष्टमार्टम् गरेपछि उनको शव अन्तिम श्रद्धाञ्जलीका लागि प्रज्ञा भवनमा राखिएको थियो।

श्रद्धाञ्जली दिन आएका गायकदेखि नायकसम्म, उनका समकालिन म्युजिक भिडियो निर्देशकदेखि नायिका तथा मोडलहरु भाव विह्वल भएका थिए। आलोकका भिनाजु विजय लामा आउने मान्छेहरुसँग कुरा गर्दै आलोककी आमाको रेखदेख गरिरहेका थिए। श्रद्धाञ्जली दिन आएका नायिकाहरु प्रियंका कार्की, केकी अधिकारी, निशा अधिकारी, झरना थापा, सुष्मा कार्की, गौरी मल्ल लगायतका आँखाबाट लगातार आँसु बगिरहेका थिए।

श्रद्धाञ्जली दिएर प्रज्ञाको डबलीको अन्तिम पंक्तिमा भुषण दाहाल, सुरजसिंह ठकुरी, योगेश्वर अमात्यहरु भावविह्वल मुद्रामा थिए। कोही बोल्न चाहिरहेका थिएनन्। सबै भक्कानिरहेका थिए। गायक रामकृष्ण ढकाल, सत्यराज आचार्य, आरजे नरेश पौडेलहरु आलोकको सिर्जनशीलताको प्रशंसा गरिरहेका थिए।


पार्थिव शरीरको मुखाकृति देखेपछि सञ्चार मन्त्री मिनेन्द्र रिजालले 'सुतिरहेको हो कि डेड बडी हो' भनेका थिए। उनको निवासबाट प्रहरीले नोटसहित केही डायरीहरु फेला पारेको थियो। त्यसमा रोइरोइ बाँच्नुभन्दा हाँसी हाँसी मर्नु वेश लेखिएको थियो।


नायिका नम्रता श्रेष्ठ र आलोककी आमा।


भुषण दाहाल।


छोराको शवसित आमा।




रामकृष्ण ढकाल।


नायिका नम्रता श्रेष्ठ। उनलाई सानो संसार फिल्ममार्फत् ठूलो पर्दामा ब्रेक दिने आलोक नै थिए।


नम्रता।






केकी अधिकारी।


सुश्मा कार्की, सञ्चिता लुइँटेल, नन्दिता केसी, रीमा विश्वकर्मा लगायत।






सञ्चार मन्त्री मिनेन्द्र रिजाल।


नायिका निशा अधिकारी।


नायिका प्रियङ्का कार्कीलाई सम्हाल्दै निलु डोल्मा शेर्पा।


प्रियङ्का कार्कीको आँखाबाट बगेको आँसु।


निशा अधिकारी र प्रियङ्का कार्की।


निशा अधिकारी र प्रियङ्का कार्की




नम्रता श्रेष्ठ।

पुटिन संसारकै शक्तिशाली ब्यक्ति, मोदी १५ औं नम्बरमा विल गेट्स सातौं, फेसबुक मालिक २२ नम्बरमा - onlinekhabar

एजेन्सी । रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिन संसारकै शक्तिशाली ब्यक्ति घोषित भएका छन् ।


पुटिन र अोबामा

अमेरिकी पत्रिका फोब्र्सले सन् २०१४का सर्वाधिक शक्तिशाली एक सय ब्यक्तिको सूचीमा पुटिनलाई पहिलो स्थानमा राखेको छ । उनी अघिल्लो बर्ष पनि पहिलो स्थानमै थिए ।

फोब्र्सले बुधबार सार्वजनिक गरेको सूचीअनुसार दोस्रो नम्बरमा अमेरिकी राष्ट्रपति बराक ओबामा, तेस्रोमा चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङ, चौथोमा पोप फ्रान्सिस र पाँचौं नम्बरमा जर्मन चान्सलर एन्जेला मार्केल रहेका छन् ।

माइक्रोसफ्ट मालिक बिल गेट्स सातौं स्थानमा छन भने गुगलका मालिक सर्गेइ र ल्यारी नवौं नम्बरमा छन् । भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी १५ औं स्थानमा छन् । यस्तै फेसबुक मालिक मार्क जुकरवर्ग २२ औं र एप्पलका प्रमुख कार्यकारी टीम कुक २५ औं शक्तिशाली ब्यक्ति घोषित भएका छन् ।

फोब्र्सको सम्पादकीय मण्डलको चयनमा यो सूची सार्वजनिक हुने गर्छ । फोब्र्सले भनेको छ- यो सूची राजनीतिक प्रभावका आधारमा मात्र नभई सैनिक तथा आर्थिक साधनमाथिको प्रभावमा पनि आधारित छ ।’

पुटिन पछिल्लो समय युक्रेन बिबाद र त्यसमा उनको भूमिकाका बिषयलाई लिएर बिश्व राजनीतिमा चर्चामा छन् । उनकै डिजाइनअनुसार युक्रेनको महत्वपूर्ण भूभाग क्रिमिया रसियामा बिलिन गराइएको र फेरि युक्रेनलाई बिभाजन गर्न लागिएको आरोप लाग्दै आएको छ ।

यस्तो छ, शक्तिशाली ब्यक्तिको सूची
१. भ्लादिमिर पुटिन, राष्ट्रपति, रुस
२. बराक ओबामा, राष्ट्रपति, अमेरिका
३. सी जिनपिङ, चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी
४. पोप फ्रान्सिस, प्रमुख, रोमन क्याथोलिक चर्च
५. एन्जेला मर्केल, जर्मन चान्सलर
६. जनित एलेन, अमेरिकी गर्भनर
७. बिल गेट्स, माइक्रोसफ्टका मालिक
८. मारियो ड्राघी, युरोपियन केन्द्रीय बैंकको प्रमुख
९. सर्गेइ ब्रेन र ल्यारी पेज, गुगलको संस्थापक
१०. डेभिड क्यामरुन, यूकेको प्रधानमन्त्री
११. अब्दुल्लाह विन अब्दुल्ला अजिज अल साउद, साउदी अरबको राजा
१२. वारेन वफेट, अमेरिकी धनाढ्य
१३. ली के क्वेङ, चिनियाँ प्रधानमन्त्री
१४ कार्लोस स्लीम हेलु, अमेरिकी धनाढ्य
१५. नरेन्द्र मोदी, भारतीय प्रधानमन्त्री
१६. जेफ बेजोस, अमेजन कम्पनिका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत
१७. फ्रान्सीस ओल्याण्ड, फ्रान्सको राष्ट्रपति
१८. जेमी डिमोन, जेपी मोर्गान चेस कम्पनिका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत
१९. अली होसेनी खमेनी, इरानको सर्बोच्च नेता
२०. रेक्स टेलर्सन, एक्सन मोबिल कम्पनिको प्रमुख कार्यकारी अधिकृत
२१. जेफ्री इम्लेट, जनरल इलेक्टि्रक कम्पनिको प्रमुख कार्यकारी अधिकृत
२२. मार्क जुकर्वर्ग, फेसबुकको मालिक
२३. मिखाइल ब्लुमबर्ग, ब्लुमबर्ग कम्पनिको प्रमुख कार्यकारी अधिकृत
२४. चाल्र्स कोच र डेभिड कोच, कोच उद्योगको प्रमुख कार्यकारी अधिकृत
२५. टिमोथी कुक, एप्पल कम्पनिको प्रमुख कार्यकारी अधिकृत - See more at:

युरिक एसिड : कसरी जोगिने? - ekantipur

डा. कपिलमणि केसी




कार्तिक १८ - हाम्राे शरीरमा प्रोटिनको मेटाबोलिजम भएर निस्किने तत्त्वलाई युरक एसिड भन्दछन्। न्युक्लिक एसिड र प्युरिन गु्रपको प्रोटिनबाट मात्र युरिक एसिड बन्दछ। जुन सामान्यतया पिसाबबाट बाहिर निस्कन्छ। ७० प्रतिशत केसमा शरीरभित्रकै प्रोटिन र तीस प्रतिशत केसमा हामीले खाने प्रोटिनबाट युरिक एसिड बन्छ।

शरीरमा युरिक एसिडको मात्रा कति छ भनेर थाहा पाउनको लागि रगतको जाँच गर्नुपर्छ। रगतमा युरिक एसिडको मात्रा तीनदेखि सात मिलिग्ा्राम प्रतिडेसिलिटरलाई सामान्य मानिन्छ। जब युरिक एसिडको मात्रा सातभन्दा बढी हुन्छ, त्यस्तो अवस्थालाई हाइपरयुरिसेमिया भन्छन्। हाइपरयुरिसेमिया हुने अवस्थामा पनि बिमारीलाई जोर्नी दुख्ने र सुन्निने नहुन सख्छ। युरिक एसिड रगतमा ओभर स्याचुरेसन भएर जोर्नीको वरिपरि मासुमा, टेन्डनमा, अथवा काटिर्लेजमा जम्मा भएर जोर्नी दुख्ने, सुन्निने अवस्थालाई गाउटी अर्थराइटिस् भन्छन्।

युरिक एसिड बढ्ने धेरै मानिसमा भए पनि अर्थराइटिस् चाहिँ कमै मात्र मानिसलाई हुन्छ। यो समस्या हरेक सयमा १० जना पुरुषमा हुँदा एकजना महिलालाई मात्र हुन्छ। ९५ प्रतिशत बिमारीहरूमा युरिक एसिड बढ्ने कुनै कारणहरू देखिँदैन। यस्तो अवस्थालाई प्राइमरी गाउट भनिन्छ भने पाँंच प्रतिशतमा कुनै कारणबाट युरिक एसिड बढेको पाइन्छ। यसलाई सेकेन्डरी गाउट भनिन्छ। लामो समयसम्म एस्पिरिन (रगत पातलो बनाउने औषधि), डाइयुरेटिक्स् (उच्च रक्तचापको औषधि), पाइराजिनामाइड (क्षयरोगको औषधि) सेवन गर्ने, ज्यादा जाँडरक्सी र प्रोटिन भएको खानेकुरा खाने, वंशानुगत रूपमा एक प्रकारको इन्जाइमको अभाव भएका मानिस, शरीरमा भएका कोषहरू बढी टर्नओभर हुने रोगहरू जस्तो हेमोलाइटिक डिजिज्, माइलोप्रोलिफेरेटिभ् डिजिज् भएका बिमारी, पुरु षहरूमा उमेर बढ्दै जाँदा रगतमा युरिक एसिड बढ्छ।

धेरैजसो मानिस युरिक एसिड बढेर देखिने लक्षणहरूसँग अनभिज्ञ छन्। सामान्यतया कुनै समस्या नभएको मानिसमा बिहान उठ्दा बुढीऔंलाको फेदमा अत्यधिक दुख्ने, सुन्निने र हिँड्न अप्ठ्यारो हुने, मानाैं कि हड्डी भाँचिएको जस्तो महसुस भएमा युरिक एसिड बढेको संकेत गर्छ। यद्यपि धेरैजसो मानिसमा बुढीऔंलाको फेदमा समस्या देखिए पनि कुर्कुच्चा, घँुडा, कुहिना र औंलाका जोर्नीमा पनि युरिक एसिड बढेर दुखाइ हुन सक्छ।

कहिलेकाहीं युरिक एसिडको दुखाइ जोर्नीमा संक्रमण भएर पिप जमेको जस्तो हुन्छ। तर बिमारीले भनेजस्तो ढाड दुख्ने, दुई वा दुईभन्दा बढी जोर्नीहरू सामान्य रूपमा दुख्ने, हातखुट्टा झमझम गर्ने र जोर्नी जाम भएको अवस्थालाई युरिक एसिड भएको हो भन्न मिल्दैन। हिजोआज यस्ता समस्या बोकेर हाडजोर्नी ओपीडीमा आउने बिमारीको संख्या बढ्दो छ। त्यसकारण सबै बिमारीलाई यसको लक्षणका बारेमा स्पष्ट ज्ञान भएर अनावश्यक रूपमा खानामा बन्देज लगाउने, बाराम्बार युरिक एसिडको जाँच गराउन अस्पताल धाउने, अनावश्यक रूपमा युरिक एसिड भएको चिन्ता लिने गर्नु हँुदैन। सुन्नेको जोर्नीबाट सुई हालेर निकालेको चिजलाई माइक्रोस्कोपमा जाँच्दा नेगेटिभ्ली वाइरेपि|mजेरेन्ट क्रिस्टल देखिएमा युरिक एसिडको अरू थप डाइग्नोसिस हुन्छ।

युरिक एसिड बढेर अत्यधिक दुखेको बेलामा सबैभन्दा पहिला सुन्निन र दुख्न कम हुने औषधि जस्तै न्याप्रोसिन, भोवेरानलगायत औषधिको साथमा कोल्चिसिन भन्ने औषधि सेवन गर्नुपर्छ। सुरुमै धेरै दुखेको अवस्थामा युरिक एसिड घटाउने औषधि जस्तो एलो पुरिनोल, फेबोस्टाट खाएमा युरिक एसिडको मात्रा रगतमा अचानक घट्दा जोर्नीको वरिपरि युरिक एसिडको क्रिस्टल जम्मा भएर झन् दुखाइ बढ्न जान्छ। त्यसकारण युरिक एसिड घटाउने औषधि जोर्नी दुख्ने र सुन्निने कम भएपछि मात्र खानुपर्छ। तर प्रत्येक बिमारीमा युरिक एसिड घटाउने औषधि खान अनिवार्य छैन। यदि एन्टिइन्फ्लामेट्री औषधि खाएर दुख्न र सुन्निन कम नभएमा, रगतमा युरिक एसिडको मात्रा अत्यधिक बढेको अवस्थामा, बारम्बार रोगका लक्षणहरू देखा परेमा, जोर्नीहरू नै बिग्ा्रेेको अवस्थामा युरिक एसिड घटाउने औषधि लामो समयसम्म खानुपर्छ। माथिका यी अवस्थामा बाहेक एन्टिइन्फ्लामेट्री औषधिको सेवन र खानपानमा बन्देज गरेर लामो समयसम्म युरिक एसिडलाई रोगथाम गर्न सकिन्छ।

जहाँसम्म खानपानको सबाल छ, युरिक एसिडको समस्या भइसकेपछि धेरैजसो बिमारीले अत्यधिक मात्रामा खानपानमा बन्देज गरेको पाइन्छ। लसुन, प्याज, चिल्लो, अमिलो, फलफूलदेखि दहीलगायत धेरै पौष्टिक चीजहरू नखाने गर्छन्। यसरी सबैजसो खानेकुरा बन्देज गर्न जरुरी पनि छैन। बन्देज गर्दा शरीरलाई चाहिने पौष्टिक तत्त्वमा कमी भई थप समस्या उत्पन्न हुन सक्छ। विशेष गरी माछा, मासु -रातो मासु), कलेजो, खसीको आन्द्राभुँडी, गेडागुडी, रक्सी तथा रक्सीजन्य पदार्थहरू पूर्णर् रूपमा खान हुँदैन। यस्ता खाने चीजहरूमा प्युरिन भन्ने प्रोटिन अत्यधिक बढी हुन्छ जुन युरिक एसिडको मुख्य स्रोत हो।

युरिक एसिड मिर्गौलाबाट फिल्टर भएर पिसाबसँगै निस्कने हुँदा प्रशस्त पानी तथा झोल पदार्थ खानुपर्छ। यसो गर्दा पिसाबबाट बढीभन्दा बढी युरिक एसिड बाहिर निस्कन्छ। यसले रगतमा यसको मात्रा कम हुन्छ। युरिक एसिडको समस्या भएका बिमारीहरूले नियमित रूपमा रगतमा युरिक एसिडको जाँच गराउनुपर्छ। सामान्यतया युरिक एसिडको मात्रा ५ मिलिग्ा्रामप्रति डेसिलिटरभन्दा कम भएको राम्ा्रो हुन्छ।

युरिक एसिड लगातार बढिरह्यो भने दीर्घकालीन रूपमै बिरामीले जटिलता खेप्नुपर्ने हुन्छ। लामो समयसम्म

रगतमा युरिक एसिडको मात्रा बढेमा जोर्नीमा समस्या देखिन सक्छ। युरिक एसिडका क्रिस्टलहरू जोर्नीभित्र जम्मा भएमा यसले कार्टिलेजलाई बिस्तारै क्षति पुर्‍याउँदै जान्छ र अन्तमा जोर्नी पूर्ण रूपमा बिगि्रन सक्छ। मिर्गौलाको भित्री सानासाना कोषहरूमा युरिक एसिड जम्मा भएर यसले बिस्तारै मिर्गौलाका कोषहरूलाई क्षति पुर्‍याउन सक्छ।

सुुरुसुरुको अवस्थामा मिर्गौलामा नेप|mाइटिस्को समस्या देखा पर्छ र अन्तमा दुवै मिर्गौलाले काम नगर्ने स्थिति हुन सक्छ। अर्कोतर्फ युरिक एसिडका क्रिस्टलहरू जम्मा भएर मिर्गौलामा पत्थरी पनि बन्न सक्छ। यसलाई युरेट स्टोन भन्छन्। शरीरमा युरिक एसिड बढ्दै गएमा कोलेस्ट्रोलको मात्रा पनि बढ्दै जान्छ। यसले मुटुमा पनि केही असर देखाउन सक्छ। तर युरिक एसिडको मात्रा सामान्यमा राख्न सक्यौं भने यी सबै जटिलता नगन्य मात्रामा देखिन्छन्।
केसी मीनभवनस्थित सिभिल सर्भिस अस्पतालका सर्जन हुन्।