Monday, January 7, 2013

सुधिर भए 'कर्पोरेट' सिकार, अग्नी एयर लिलामीबाट सस्तोमै किन्न बैंक, विमान मालिक र प्रहरीको सिकार - bizmandu

काठमाडौं । अग्नी एयर लिलामीमा निस्केको दोस्रो दिन कम्पनीका मुख्य व्याक्ति सुधिर बस्नेतलाई प्रहरीले गिरफ्तार गरेको छ । आवरणमा रकम लिएर अपार्टमेन्ट उपलब्ध नगराएको आरोप सुधिर माथि लगाइएको छ तर पक्राउको भित्री खेल भने अग्नी एयर सस्तोमा लिलामी गर्ने प्रकरणसँग जोडिएको छ ।

अग्नी एयरका मालिक सुधिर बस्नेत

गतवर्ष २८ करोड रुपैयाँ मुनाफा गरेको अग्नी एयरले तीन बैंक ग्रान्ड, सनराइज र इन्टरेनशनल लिजिङ्ग एण्ड फाइनान्सलाई ६५ करोड रुपैयाँ ऋण र व्याज चुक्ता गर्न बाँकी छ । अग्नीले असारसम्म बैंकको साँवा र व्याज भुक्तानी गर्दै आए पनि त्यसयताको क्वाटरमा भने व्याज भुक्तानी भएको छैन् ।
साँवा र व्याज पनि भुक्तानी नभएपछि बैंकहरुले समस्यामा परेका घरजग्गा व्यवसायी सुधिरलाई पेल्न थालेका थिए । सुधिरले पनि पुस मसान्तसम्म अग्नीलाई विक्री गर्ने र त्यसवाट प्राप्त भएको रकमले साँवा व्याज भुक्तानी गर्ने बचन दिंदै आएका थिए । तर बैंक र व्यवसायीवीचको अण्डरस्ट्याण्डिङ्ग विपरित पुस १९ गते ग्रान्ड बैंकको नेतृत्वमा तीन बैंकले अग्नी एयर लिलामीको सूचना जारी गरे ।

समस्यामा परेपछि अग्नी एयर खरिद गर्नका लागि यती एयरलाइन्सका मालिक आङ्गछिरिङ्ग शेर्पाले प्रयास गरिरहेका छन् । उनले सुधिरसँग किन्दा महँगो पर्ने भएपछि बैंकमार्फत खरिदका लागि प्रयास गरेका छन् । उनले बैंकमार्फत अग्नी एयर किने ६२ करोड रुपैयाँ ‘ओभर द टेवल’ र १० करोड रुपैयाँ ‘अण्डर द टेवल’ गरी ७२ करोड रुपैयाँ खर्च गरे पुग्छ । तर सुधिर भने २८ करोड रुपैयाँ मुनाफामा रहेको अग्नीलाई कम्तिमा पनि एक अर्ब रुपैयाँभन्दा माथि विक्री गर्न चाहिरेका थिए । बैंकले लिलामी निकालेपछि पनि उनले अग्नी विक्रीका लागि विभिन्न पाटीसँग छलफल गरिरहेका थिए । एक/दुई जना व्यवसायीहरु ९० देखि ९५ करोड रुपैयाँसम्ममा अग्नी खरिद गर्न तयार पनि थिए ।

सस्तो मूल्यमा अग्नी आफ्नो हातमा नआउने भएपछि प्रहरीमा परेको पुरानो मुद्धाको आधारमा शेर्पा, तीन बैंक र प्रहरीको मिलेमतोमा बस्नेतलाई प्रहरीले शुक्रवार पक्राउ गरेको हो । पक्राउ परे लगत्तै शुक्रवार महानगरीय प्रहरी आयुक्त नवराज ढकालले पत्रकारलाई फोन गरी आफै सूचना दिएका थिए । प्रहरीले अब उनलाई कम्तिमा पनि पाँच दिनसम्म प्रहरी थुनामै राखेर, यता लिलामी प्रक्रिया सक्ने तयारी भैरहेको छ ।

लिलामीमा सात दिने सूचना
आङ्गछिरिङ्ग बाहेक अर्को सम्भावित ग्राहक फेला नपरोस् भन्नका लागि बैंकहरुले पूर्व सतर्कता भने अपनाएका थिए । त्यसै कारण उनीहरुले कम्तिमा पनि ६५ करोड रुपैयाँको ऋण उठाउन जम्मा सात दिने सूचना जारी गरेका छन् । एक÷डेढ करोड रुपैयाँ पर्ने घर लिलामीमा चढाउँदा त बैंकहरुले ३५ दिने सूचना निकाल्छन् भने ६५ करोड माथिको ऋण असुलीका लागि एक साताको समय किन दिइयो ? एक बैंकरले प्रश्न गरे ।

त्यसबाहेक लिलामीका लागि उनीहरुले सबैभन्दा अफठ्यारो समय छानेका छन् । उनीहरुले १९ गते लिलामी निकालेर २६ गतेसम्मको समय दिएका छन्, २६ गते भनेको बैंकको दोस्रो त्रैमासको अन्तिम समय हो । यतिवेला व्यवसायीहरुलाई अन्य बैंकसँग ऋण लिन पनि समस्या हुन्छ भने भएको केही पैसा दोस्रो त्रैमासको साँवा र व्याज भुक्तानी गर्न खर्चनुपर्छ । यस्तो बेला लिलामीबाट अग्नी किन्नका लागि व्यवसायीसँग करोडौं रुपैयाँ हुने कुरा भएन ।

लिलामीबाट त्यस्तो व्याक्तिले मात्र अग्नी किन्न सक्छ, जोसँग पूर्व तयारीका साथ पैसाको जोहो गरेको छ । अग्नी किन्नका लागि पूर्व तयारी र वित्तीय व्यवस्थापनको जोहो गरेका एक मात्र उद्यमी हुन्, यतीका मालिक आङ्गछिरिङ्ग शेर्पा ।

लिलामी ६२ करोडमा
बैंक र यती एयरलाइन्सको पूर्व योजना अनुसार कम्तिमा पनि डेढ अर्ब रुपैयाँभन्दा माथि पर्ने अग्नी एयरलाई ६२ करोडमा लिलामीको तयारी भैरहेको छ । लिलामी गर्न लागिएको ६२ करोडमध्ये ६० करोड रुपैयाँ तीन बैंकले लिने छन् भने दुई करोड रुपैयाँ बैंक र यतीवीच मध्यस्थकर्ता गरिरहेका एक व्याक्तिले लिने स्रोतले जानकारी दियो । त्यसबाहेक तीन बैंकका हाकिमलाई दश करोड रुपैयाँ ‘अण्डर द टेवल’ प्राप्त हुनेछ । यो परियोजामा ग्रान्ड बैंक र सनराइजले ३५÷३५ तथा आइएलएफसीले ३० प्रतिशत लगानी गरेका छन् । ग्रान्डमा सुधिरबाबु खत्री, सनराइजमा सुरेन्द्रमान प्रधान, र आइएलएफसीमा अनिल ढुङ्गेल प्रमुख कार्यकारी अधिकृत छन् ।

अग्नी एयर यतीको नाममा भने किनिने छैन्, कम्पनीले एयर डाइनेष्टिको नामबाट सुरुमा अग्नीका विमान र पाटपुर्जा खरिद गर्ने छ । पछि त्यसलाई लगेर यती एयरमा मर्ज गर्ने स्रोतले बतायो । एयर डाइनेष्टि रोयल सिङ्गे होटल र केही पाइलटहरुको लगानीमा खोलिएको कम्पनी हो । यो कम्पनीमा आङ्गछिरिङ्गको समेत सेयर रहेको स्रोतले जानकारी दियो ।

के–के छ लिलामीमा ?

तीन बैंकले अग्नीका तीन वटा जेटस्ट्रिम, दुई वटा डोनियर, विमानका पाटपूर्जा र भक्तपुरमा रहेको अग्नीमा रहेको केही जग्गा लिलामीमा चढाएका छन् । बैंकले तेस्रो त्रैमास सकिन लागेका कारण जम्मा सात दिनको सूचना दिएर लिलामी निकालेका हुन् । यो त्रैमासमा व्याज भुक्तानी नभए तीन बैंकले ऋणको २५ प्रतिशत प्रोभिजन गर्नुपर्दछ ।

को हुन् सुधिर ?
बस्नेतको अग्नी एयरका साथै आयुसा हाउजिङ, कोहिनुर हिल्स हाउजिङ, इस्टर्न अपार्टमेन्ट, ओरेन्टल इन्डिभिज्युवल होम्सलगायत हाउजिङ कम्पनी छन् । उनले बैंक तथा वित्तीय संस्था र सहकारीहरुसँग लिएको ऋणबाट  २० अर्बको सम्पति निर्माण गरेको स्रोतको दावी छ । ‘सुधिरसँग नगद रकमको मात्र अभाव मात्र हो । घरजग्गा विक्री भएमा उसले सजिलै ऋण तिर्न सक्छन्,’ स्रोतले भन्यो ।  उनले ओरियण्टल सहकारी पनि चलाएका छन् । सुधिरले गैरआवसिय नेपालीको समूहलाई भेगास सिटी विक्री गरेर प्राप्त हुने रकमबाट अग्नीको ऋण व्यवस्थापन गर्न खोजेका थिए । बैंकहरुले पनि त्यसमा सहमति जनाउँदै आएका थिए, अन्तिममा बैंकहरुले नै अत्तो थापेपछि उनी भेगास सिटी विक्री गर्न नसक्ने अवस्थामा आइपुगेका हुन् ।

यतीलाई किन चाहियो अग्नी ?
यती एयरलाइन्सलाई आन्तरिक विमान कम्पनीमा नम्वर १ बन्नु छ, तर त्यसका लागि सबैभन्दा ठूलो तगारो बुद्ध एयर छ । सन् २०११ मा विरेन्द्रबहादुर बस्नेतको नेतृत्वमा रहेको बुद्ध एयर एक्लैले छ लाख ९१ हजार यात्री बोकेको थियो, दोस्रो नम्वरमा आङ्गछिरिङ्गको यती एयरलाइन्सले चार लाख ४९ हजार यात्रु बोकेका थियो । तेस्रो नम्वरमा बस्नेतको अग्नीले एक लाख ९७ हजार यात्रु बोकेको थियो । यतीकै भगिनी कम्पनी तारा एयरले सन् २०११ मा ७८ हजार यात्रु बोकेको थियो ।

यतीका अध्यक्ष सोनाम शर्पा र बुद्ध एयरका प्रवन्ध निर्देशक बिरेन्द्रबहादुर बस्नेत

यती, अग्नी र ताराले गरेर सन् २०११ मा सात लाख २४ हजार यात्रु बोकेका थिए । यो कम्पोजिसनले पनि बुद्धलाई जित्न यतीले अग्नी नकिनि सुख्ख छैन् । अहिले यतीसँग सात वटा जेटस्ट्रिम विमानसहित १४ वटा विमान छन् भने बुद्ध एयरसँग तीनवटा बिचक्राफ्ट १९०० डि, तीनवटा एटिआर ४२–३२० र तीनवटा एटिआर ७२–५०० छन् । अग्नीका तीनवटा जेटस्ट्रि र दुईवटा डोनियर जोडेपछि यती एयरलाइन्स देशकै सबैभन्दा ठूलो विमान कम्पनी बन्नेछ ।

हिरासतबाट सुधीर बस्नेतले कान्तिपुर दैनिकलाइ दिएको बयान
'म यतिखेर हनुमानढोका हिरासतमा छु । म पटक- पटक यो कार्यालयमा आएर फर्किसकेको छु । यसपल्ट चाहिू मलाई भित्रै हाल्ने खेल भइरहेको छ । मेरो कुरा प्रस्ट छ, जे गर्ने हो जनताले गरून् । मलाई जेल हालेर समस्या समाधान हुन्छ भने दुई- चार जनाको मात्रै होइन, मेरा दसौं हजार ग्राहकले एकैचोटि उजुरी हालून् । होइन भने मलाई जनता र राज्य मिलेर काम गर्ने अवसर दिनुपर्‍यो । सबैप्रतिको दायित्व चुक्ता गर्न म प्रतिबद्ध छु । म दुई- चार जनाको मात्र चुक्ता गरेर फेरि हनुमानढोकै आउन चाहन्नँ ।
यतिखेर मेरो एयरलाइन्स हत्याउन सबै खेल भइरहेको छ । मैले एक साताअघि ९३ करोड रुपैयाँमा एयरलाइन्स किन्न तयार भएको व्यक्ति लिएर ग्रान्ड बैंक गएको थिएँ । तर त्यहाँ हामीसँग एक मिनेट पनि कुरा गरिएन । फेरि ती व्यक्ति एक्लै कुरा गर्न जाँदा त्यो एयरलाइन्सलाई किन त्यत्रो पैसा हाल्ने, पर्दैन जानुस् भनेर पठाएछन् । यस्तो किन गरियो सजिलै अनुमान गर्न सकिन्छ ।
अग्नि एयरलाइन्सका लागि दिइएको कन्सोर्टियम लोन कुल ५८ करोड मात्र हो । मैले असारसम्मको त्रैमासिक ब्याज किस्ता तिरिसकेको छु । असोजसम्मको त्रैमासिक ब्याजको पनि ५० लाख रुपैयाँ तिरिसकेको छु । बाँकीका लागि नियमअनुसार पुससम्म समय लिन सक्छु । यति हुँदाहुँदै बैंकहरूले ३५ दिनेको सट्टा सात दिने लिलामी सूचना निकाले । भोलिपल्टै मलाई पक्राउ गरियो । यी सबै खेल किन भइरहेका छन्, राष्ट्र बैंक, नेपाल सरकार र जनताहरू मिलेर अनुसन्धान गरियोस् ।
-----------------------------------------------------------------------
jan 14 - 2013,

हिरासतबाट सुधिरले भने, अग्नी हत्याउन पक्राउ गराइयो, अझै थुने सर्वसाधरणको अर्बौं डुब्छ - Bizmandu


काठमाडौं । घरजग्गा व्यवसायी सुधिर बस्नेतले अग्नी एयर हत्याउने समूहका कारण आफु पक्राउ परेको बताएका छन् । ‘मेरो समस्यालाई अर्थमन्त्रालयले समाधानको प्रयास गरिरहेको थियो । संकट समाधान हुने देखेपछि अग्नी एयर हत्याउने समूहले पक्राउको रणनीति बनाएका हुन्,’ महानगरीय प्रहरी आयुक्तको कार्यालयमा प्रहरीले गरेको पत्रकार सम्मेलनमा उनले भने, ‘त्यही समूहको षडयन्त्रमा मलाई पारियो ।’
गत वर्ष १८ करोड रुपैया कमाएको अग्नि एयरसँग पाँच वटा जहाज छन् ।  एयरलाइन्सलाई कर्जा प्रवाह गरेको बैंकले लिलामीको सूचना जारी गरेको दोस्रो दिन बस्नेत पक्राउ परेका थिए । अग्नीको तीन वटा बैंकमा ६८ करोड ऋण छ । ग्रान्ड बैंकको सहवित्तीयकरणमा सनराइज बैंक र आइएलएफसीले अग्नीमा लगानी गरेका छन् । अग्नी किन्न यती एयरलाइन्सका आङछिरिङ शेर्पा लागिपरेका छन् ।
उनले आफुलाई थुनामा राखिरहँदा हजारौ सर्वसाधरणको लगानी झन् डुब्ने बताए । ठगी मुद्धामा थुनामा रहेका बस्नेतले आइतबार थुना मुक्त गरेर सर्वसाधरणको लगानी डुब्न नदिन सरकारसँग अपिल गरे ।
‘मलाई थुनामा राखेर समस्या समाधान हुँदैन । यसले झन् समस्या बढ्छ,’ बस्नेतले भने, ‘म हिरासतमा बस्दा झन् सर्वसाधरणलाई घाटा हुन्छ । म भाग्ने आशंका भए मेरो राहदानी र नागरिकता राखे हुन्छ ।’ विभिन्न व्यक्तिको करिब चार करोड रुपैयाँका चेक बाउन्स भएको उजुरीका आधारमा उनी दश दिनअघि प्रक्राउ परेका थिए । घरजग्गा करोबार सप्रिएको बेला लगानी गरेका बस्नेत मन्दी आएपछि समस्यामा परेका हुन् ।
राम्रा ठाउँमा अपार्टमेन्ट र जग्गा किनेका बस्नेत पछिल्लो समयमा रकम अभावकै कारण अपार्टमेन्ट निर्माण सकेर हस्तान्तरण गर्न सकेका थिएनन् । उनले सर्वसाधरणको लगानी फिर्ता गर्न र अपार्टमेन्ट हस्तान्तरण गर्न कुनै समस्या नरहेको दावी गरे ।
उनले आफ्नो दायित्व भन्दा सम्पत्ति धेरै बढी रहेको बताए ।  मन्दीका कारण कारोबारमा सुधार आउन नसक्दा २ अर्ब २५ करोड ऋण रहेको उनले जानकारी दिए । उनले ग्राहकलाई नझुक्याएको बताउँदै समयमा अपार्टमेन्ट भने दिन नसकेको स्विकार गरे ।  मैले ‘चार सय ग्राहकलाई घर दिइसकेको छु,’ बस्नेतले भने, ‘अब सात सय जनालाई दिन बाँकी छ । त्यो पनि दिएरै छाड्छु ।’