काठमाडौं । पछाडि उठाएर अग्लो बनाएको
मोटरसाईकलमा हाहाहुहु र होहल्ला गर्दै कलेज जाने ठिटाहरुले अब यसो गर्ने
दिन जाने भएको छ । उच्च माध्यमिक विद्यालयमा बढ्दै गएको विकृति रोक्न गठन
भएको कार्यदलले कलेज पोशाकमा मोटरसाइकल चढ्न रोक लगाउने सिफारिस गरेको छ ।
यस्तै कलेजमा मोबाइल बोक्न पनि नपाइने भएको छ । पढाई भन्दा होहल्ला,
मायाप्रेम र अरु नै गतिबिधिमा कलेजका विद्यार्थीहरुको ध्यान बढ्न थालेपछि
यस्तो नियम लागू हुन लागेको हो । नियम उच्चमावि र माध्यमिक विद्यालयमा समेत
लागू गर्ने तयारी छ । कार्यदलले आफ्नो प्रस्ताव आइतबार शिक्षा मन्त्रालयमा
बुझाएको छ ।
‘हामीले कार्यदलको प्रतिवेदन पायौं, यसलाई
अध्ययन गरेपछि छिटै लागू हुन्छ’ शिक्षामन्त्री दिनानाथ शर्माले भन्नुभयो ।
उहाँले प्रतिवेदनमा उठाइएका विषयलाई कार्यान्वयनमा ल्याउन शिक्षा सचिवलाई
निर्देशन पनि दिनुभएको छ ।
यस्तो छ नियम
उच्च माध्यमिक विद्यालयमा बढ्दै गएको
विकृति रोक्न भन्दै कार्यदलले विशेष गरी विद्यार्थीलाई केन्दि्रत गरी नियम
बनाएको छ । कार्यदलले सरकारलाई बुझाएको प्रतिवेदन अनुसार विद्यार्थीहरुले
अहिले गर्दै आएको गतिबिधिमा धेरै नियन्त्रण गर्नुपर्ने हुन्छ । नयाँ नियम
नमान्ने विद्यार्थी र लागू नगर्ने विद्यालय दुवैलाई कार्वाही हुने व्यवस्था
छ । नियम यस्ता छन् :
विद्यार्थीका लागि
विद्यालयले तोके बमोजिमको पोसाक अनिवार्य रुपमा लाउनु पर्ने छ । तर त्यस्तो पोशाक कोड देहाय बमोजिम हुनुपर्ने छ :
क. चुज पाइन्ट प्रयोग गर्न नपाइने । पाइन्टको मोता १६ इन्च भन्दा कम हुन हुने छैन ।
ख. कम्मर भन्दा कम्तिमा १ इन्च माथी सम्म पाइन्ट/स्कर्ट हुनु पर्ने । हिपहप हुन नहुने ।
ग. स्कर्टको तल्लो भागको हकमा घुँडा भन्दा कम्तिमा २ इन्च तल सम्म हुनु पर्ने ।
घ. नेक भन्दा १ इन्च तल सम्म मात्र सर्टको
वटन खोल्न मिल्ने । सर्ट भन्दा अन्य पोसाक जस्तै कुर्ता सुरुवाल आदि
प्रयोग गर्ने भएमा नेक भन्दा १ इन्च भन्दा तल सम्म खुल्ला भएको पोशाक
प्रयोग गर्न नमिल्ने ।
ङ. कम्मर पेटीको हकमा १.५ इन्च भन्दा चौडा कम्मर पेटी र फेसनेवल प्रकारको पेटिको वकल प्रयोग गर्न नपाइने ।
च. माथीका पोसाकसँग मिल्ने कोट, स्वीटर,
ज्याकेट, मफलर तथा जुत्ता मोजा विद्यालयले तोके बमोजिमको रंग र डिजाइनको
प्रयोग गर्नु पर्ने छ ।
छ. पोशाकमा टाइ समेत लगाउने व्यवस्था भएको
भए टाइको गाँठो नेकसम्म हुनुपर्ने छ । तर टाइ लगाउने वा नलगाउने वा मौसम
अनुसार कुन कुन समयमा टाइ लगाउने भन्ने विद्यालयले तय गरे बमोजिम हुनेछ ।
२. पहिलो कक्षा सरु हुनु भन्दा १० मिनेट
अगाबै विद्यार्थीहरु विद्यालय परिसरभित्र प्रवेश गरी सक्नु पर्नेछ र अन्तिम
कक्षा नसकि विद्यालय परिसर भन्दा बाहिर जान पाउने छैनन ।
३. कक्षा ११ र कक्षा १२ का कुनै पनि
विद्यार्थीले विद्यालयको पोशाकमा मोटर साईकल प्रयोग गर्न पाउने छैन । यदि
कक्षा ११र कक्षा १२ का विद्यार्थीले मोटर साईकल प्रयोग गरेको पाइएमा
त्यस्तो मोटर साइकल विद्यालयले वा सरोकारवाला जो कोहीले प्रहरीको सहयोगमा
नियन्त्रण गरी अभिभावकलाई बुझाउने छ । त्यस्ता अभिभावक र विद्यार्थी
दुवैलाई पहिलो पटकको लागि चेतावनी दिने र त्यस पछि पनि मोटर साइकल प्रयोग
गरेमा विद्यालयले प्रत्येक पटक रु ५०००।- जरिवाना गर्न सक्नेछ । पटक पटक
विद्यार्थीले मोटर साईकल प्रयोग गरेको पाइएमा त्यस्तो विद्यार्थीलाई
विद्यालयले निष्काशन सम्म गर्न सक्नेछ ।
४. कक्षा ११ र १२ को कुनै पनि
विद्यार्थीले विद्यालय हाताभित्र मोवाईल प्रयोग गर्न पाउने छैन । यदि
प्रयोग गरेमा उक्त मोवाइल विद्यालयले जफत गरी एक पटकको लागि चेतावनी पत्र
सहित अभिभावकलाई बुझाइने छ । तर पूनः विद्यार्थीबाट सो आचरण भङ्ग भएमा
विद्यालयले मोवाईल जफत गरी रु ३०००।- सम्म जरिवाना गर्न सक्ने छ ।
५. कक्षा ११ र १२ का विद्यार्थी
विद्यालयको पोशाकमा कुनै पनि होटल, रेस्टुरेन्ट, सिनेमाहल, पार्क, सपिङ्ग
मल आदि जस्ता स्थानमा जान पाउने छैन । यदि गएको पाइएमा त्यस्त्ाा
विद्यार्थीलाई सरोकारवाला समेतले प्रहरीको जिम्मा लगाउन सक्नेछ । त्यस्ता
विद्यार्थीलाई विद्यालयको अनुशासन विभागको जिम्मा लगाई आवश्यक कारवाही गर्न
सक्नेछ ।
६. कक्षा ११ र १२ का कुनै पनि
विद्यार्थीले विद्यालय समयमा वा विद्यालयको पोशाकमा मादक पदार्थ सेवन र
धु्रम्रपान गर्न पाउने छैन । त्यस्तो गरेको पाइएमा विद्यालयले देहाय बमोजिम
सजाय गर्न सक्नेछ ः
-क) प्रथम पटकको लागि रु. ३,०००।- जरीवाना र लिखित चेतावनी,
-ख) दोस्रो पटकको लागि रु. ५,०००।- जरीवाना र विद्यालयबाट निष्काशन गर्न सक्नेछ ।
७. विद्यार्थीले कक्षा बङ्क गर्न पाउने
छैन । विद्यालयमा हाजीर भैसके पछि विद्यार्थीले कक्षा बङ्क गरेको पाइएमा
विद्यालयले देहाय बमोजिम सजाय गर्न सक्नेछ :
-क) पहिलो पटक बङ्क गरेमा विद्यार्थीलाई चेतावनी दिई अभिभावकलाई जानकारी दिने,
-ख) दोस्रो पटक बङ्क गरेमा रु. ५००।- जरिवाना गरी अभिभावकलाई जानकारी दिने,
-ग) तेस्रो पटक बङ्क गरेमा रु. १०००।- जरिवाना गरी अभिभावकलाई जानकारी दिने,
-घ) चौथो पटक बङ्क गरेमा अभिभावकलाई समेत कडा चेतावनी दिई रु. २०००।- जरिवाना गर्ने,
-ङ) पाचौं पटक बङ्क गरेमा विद्यालयबाट निष्कासन गरी बोर्ड परीक्षामा समेत सामेल नगराउन सक्ने,
तर विद्यार्थी विद्यालयमा अनुपस्थिति रहने लिखित जानकारी अभिभावकबाट अगि्रम रुपमा आएको भएमा सो लाई कक्षा बङ्क मानिने छैन ।
८. विद्यार्थीले विद्यालय परिसर, कक्षा
कोठा वा विद्यालयको पोशाक लगाएर विद्यालय बाहिर समेत यौनजन्य क्रियाकलाप
गर्न/गराउन वा अन्य साथीलाई प्रोत्साहित गर्न समेत पाउने छैन । त्यसो गरेमा
त्यस्ता विद्यार्थीलाई विद्यालयले कसुर हेरी निष्कासन समेत गर्न सक्नेछ ।
९. विद्यार्थीले प्राचार्य, शिक्षक,
कर्मचारी र सहपाठीलाई गालीगलौज, हातापाई गर्न पाउने छैन । यदि उल्लिेखित
व्यक्तिहरुलाई गालीगलौज वा हातापाई गरेमा त्यस्ता विद्यार्थीलाई सार्वजनिक
अपराध ऐन वमोजिम कारवाही गर्न विद्यालयले प्रहरीको जिम्मा समेत लगाउन
सक्नेछ । साथै त्यस्ता विद्यार्थीलाई अभिभावकको रोहवर/जानकारीमा विद्यालयले
तत्काल विद्यालयबाट निस्कासन समेत गर्न सक्नेछ ।
१०. नियमितता, अनुशासन, आचारसंहिता,
पठनपाठन आदि जस्ता विषयमा विद्यालयले दिएका निर्देशनहरु पालना गर्नु पर्नेछ
। विद्यालयको निर्देशनहरु उल्लंघन गरेमा त्यस्ता विद्यार्थीलाई विद्यालयको
अनुशासन विभागको सिफारीशमा विद्यालय व्यवस्थापन समितिले आवश्यक सँजाय दिन
सक्नेछ ।
११. विद्यालयले सञ्चालन गर्ने आन्तरीक
परीक्षाहरुमा विद्यार्थीहरु अनिवार्य रुपमा उपस्थित हुनु पर्नेछ । यदि कोही
विद्यार्थी त्यस्तो परीक्षामा अनुपस्थित भएमा विद्यालयले जरिवाना वा सजाय
वा दुबै गर्न सक्नेछ ।
१२. कुनै विद्यार्थीले आफु अध्ययन गर्ने
विद्यालय/क्याम्पसको भौतिक सम्पत्ति नष्ट तथा पूर्वाधार नष्ट गर्न पाउने
छैन । त्यस्तो गरेमा वा कुनै पूर्वाधार नष्ट गरेमा त्यस्ता विद्यार्थीलाई
विद्यालयको व्यवस्थापन समितिको निर्णय वमोजिम विद्यालयले यथोचित जरिवाना वा
सजाय वा दुबै गर्न सक्नेछ ।
१३. कक्षा ११ र १२ का विद्यार्थीले
अस्वभाविक रुपमा फेसन गर्न, मेकअप गर्न, कपाल रंगाउन, मेहेन्दी लगाउन,
लामा-लामा नङ्ग पाल्न, छात्रहरुले मुन्द्री लगाउन, लामो कपाल पाल्न एवं
हातमा वाला लगाउन पाउने छैन । त्यस्तो गर्ने विद्यार्थीलाई विद्यालयले
जरिवाना वा सजाय वा दुबै गर्न सक्नेछ ।
१४. विद्यार्थीहरु कक्षामा ९० प्रतिशत
भन्दा कम हाजिरी हुन हुदैन । ९० प्रतिशतभन्दा कम हाजिरी भएको पाइएमा
त्यस्ता विद्यार्थीहरुलाई वोर्ड परीक्षामा सामेल गराइने छैन ।
१५. उच्च माध्यमिक तहका विद्यार्थीहरुले
विद्यालय हाताभित्र विद्यालयको स्वीकृति बेगर आइपोड, आइप्याड र ल्यापटप योग
गर्न पाउने छैनन । विद्यालयको स्वीकृत बेगर त्यस्तो साधनको प्रयोग भएमा
विद्यालयले सजाय वा जरीवाना वा दुबै गर्न सक्नेछ ।
