११ जेठ, काठमाडौं । संविधान बनाउने म्यान्डेट लिएर संविधानसभा भवन पुगेका सभासद्हरु संविधान बनाउनेभन्दा पनि सत्ताको खिचातानी र कमाउधन्दा लागेका छन् ।
नयाँ संबिधानका बिबादित बिषयहरुको चाङ छ, त्यसलाई घटाउने, बिबाद समाधान गर्ने र जनताले चाहेको जस्तो संविधान बनाउनेमा सभासद्को ध्यान छैन् । धेरैजसो सभासद्हरु आइएनजीओको पैसामा ल्यापटप बोकेर, गाडी चढेर, तारे होटलमा सेमिनारमा भुलेर र महिनैपिच्छे बिदेश सयर गरेर समय काटेका छन् । दोस्रोपटक थपिएको एक बर्षे म्यादमा संविधानसभाको जम्मा ९१ मिनेटमात्र बैठक वस्यो । संविधान बनाउन भन्दा पनि सत्ताको गणितमा अल्भिmएका सभासद्ले जनतालाई धोका दिएर सत्ताको वरिपरि रमाइरहेका छन् । अहिले म्याद थपका लागि अनेक बहाना बनाएर उनीहरुनै याचना गरिरहेका छन् । यसै मेलोमा हामीले केही मुख्य दलका सभासदहरुलाई सोधेका छौं, तीन बर्षसम्म संविधान नबन्नुमा तपाई दोषी हो कि हैन ? संविधान नबनेकोमा तपाईलाई जनताले सजायँ किन नदिने ? तपाईहरुका तमात कर्तुतलाई टुलुटुलु हेरेर, माफी दिएर फेरि किन म्याद थप्ने ?
एकराज भण्डारी, एकीकृत नेकपा माओवादी
माफी दिने भन्ने प्रश्नमा म सहमत नै छैन । समयमा संविधान नबन्नु सभासदले गल्ती गरेको विषय होइन । राजनीतिक विषयलाई समाधान गर्न नसक्दाको परिणाम हो यो । राजनीतिक तहबाट समाधान हुन नसक्दा नै संविधान बनेन । यसमा सभासदलाई गाली गरेर कुनै अर्थ नै छैन ।सशस्त्र विद्रोहबाट आएको शक्ति र संवैधानिक राजतन्त्र मान्दै आएको शक्तिबीच सहमति हुन नसक्दा शान्ति प्रकृया टुंगिन सकेन र संविधान बन्न ढिलो भयो । संविधानसभाको म्याद दुई वर्षको नभएर चारवर्षको राखेको भए अहिले भएका जति पनि काम हुन सक्दैन थियो । दुई वर्षको राखेर हामीले धेरै ठीक गर्यौं । अब पनि थोरै अवधिको लागि संविधानसभाको म्याद जानुपर्छ । तब मात्र जनताको खबरदारी र दबाब बढ्छ । अनि छोटो समयमा नै संविधान बन्छ ।
गगन थापा, नेपाली कांग्रेस
संविधानसभाले संविधान लेख्ने कुरा बाहिरबाट हेर्दा जस्तो सहज देखिंदैन । यो निरपेक्ष विषय पनि होइन । संविधानसभाले मात्र संविधान बनाउने होईन, यो विषय शान्ति प्रकृयासँग जोडिएको छ । त्यसैले शान्ति प्रकृया टुंगो नलाग्दासम्म संविधान बन्दैन । संविधानसभा विघटन भयो भने शान्ति प्रकृया टुंगिने अवसर पनि आउँदैन । त्यसैले अब शान्ति प्रकृया, संविधान निर्माण र शक्ति बाँडफाँडलाई सँगसँगै लैजानुपर्छ ।माफी दिने भन्दा पनि संविधानसभालाई अब नैतिक बल प्रदान गर्नको लागि सबै सभासदले थपिएको म्यादमा कुनैपनि तलब सुविधा नलिने प्रण गर्नुपर्छ । शान्ति प्रकृया र संविधान निर्माणको कार्यतालिका बनाएर सबै विषयमा सँगसँगै काम अगाडि बढाउनुपर्छ । शक्ति बाँडफाँडको पनि त्यसै अनुसार कार्यसूची बनाउनुपर्छ । यसरी काम गर्ने गरी बढीमा ६ महिनाको लागि संविधानसभाको म्याद थप्न सकिन्छ ।
रविन्द्र अधिकारी, नेकपा एमाले
हामी दुई वर्षमा संविधान बनाईसक्ने जिम्मेवारी लिएर संविधानसभामा आएका हौं । तर हामीले निर्धारित दुईवर्ष र थपिएको एक वर्षमा पनि संविधान बनाउन सकेनौं । यसप्रति हामीले क्षमा माग्नैपर्छ । संविधान बनाउने काम सोचे र भनेजस्तो सजिलो छैन ।संविधानसँगै शान्ति प्रकृयालाई पनि सँगसँगै लैजानुपर्ने बाध्यता छ । शान्ति प्रकृया र संविधान निर्माणको कामलाई अघि बढाउन अझै राजनीतिक सहमतिको खाँचो छ ।
सहमति बनाएर शान्ति प्रकृया पूरा गर्न र संविधान बनाउन हामीलाई अझै केही समय आवश्यकता छ । यो वास्ताविकता बुझेर हामीलाई क्षमा दिंदै केही समय दिनुपर्छ भन्ने मेरो अनुरोध छ ।
अभिशेकप्रताप शाह, मधेसी जनअधिकार फोरम
संविधान बनाउने थलो संविधानसभा मात्रै हो । संविधान नबन्दासम्म यसलाई मर्न दिन हुँदैन । हामीले सर्वोच्च अदालतको आदेशलाई पनि मान्नुपर्छ ।मुख्य राजनीतिक दलहरुले संविधान निर्माण र शान्ति प्रकृयाको लागि साझा अवधारणा र प्रतिबद्धता ल्याउनुपर्छ । नियत पनि सफा हुनुपर्छ । आवश्यकता पर्यो भने हामी पनि दबाबमुलक कार्यक्रम गर्छौं ।
रामजनम चौधरी, मधेसी जनअधिकार फोरम लोकतान्त्रिक
संविधानसभाबाटै संविधान बनाउने हाम्रो लक्ष्य हो । जबसम्म संविधान बन्दैन, तबसम्म लागिरहनुपर्छ । संविधानसभा बाहेक अर्को ठाउँबाट संविधान आयो भने यो झन् खतरा हुन्छ । यसले जनताको हकअधिकार सुनिश्चित हुन सक्दैन । त्यसैले हामीले जनतासँग प्रतिबद्धता व्यक्त गर्नुपर्छ की अब चाहिं साँच्चै संविधान बन्छ भनेर ।यसको लागि हामीले विशेष गरी ठूला पार्टीहरुलाई दबाब दिईरहेका छौं । जनताको हकअधिकार सुरक्षित र सुनिश्चित गर्नको लागि पनि संविधानसभाबाटै संविधान बन्नुपर्छ ।
जितेन्द्र सोनार, तराई मधेस लोकतान्त्रिक पार्टी
संविधानसभाबाट नै संविधान बन्नुपर्छ भन्ने नेपाली जनताको चाहना र भावना हो । लोकतान्त्रिक संविधान बन्नको लागि संविधानसभा बाहेक अर्को विकल्प पनि छैन । हामीले प्रयास गर्दागर्दै समयमा संविधान बनाउन सकेनौं । संविधान बन्न नसक्नुको कारण आफ्नै ठाउँमा छ ।अब एउटा श्वेतपत्र जारी गरेर यति काम सक्यौं, यति बाँकी छ र बाँकी काम अब यति समयमा सक्छौं भनेर हामीले प्रतिबद्धता जनाउनैपर्छ । दलहरुको सहमतिको आधारमा शान्ति प्रकृया र संविधान निर्माणको खाका बनाएर संविधानसभाको म्याद थप्नुपर्छ । थपिएको म्यादमा हामी संविधान बनाउन सक्छौं भनेर सबैले प्रतिबद्धता जनाउनुपर्छ । संविधानसभाबाटै संविधान बनाउन हामी अग्रसर भएकाले जनताले हामीलाई एकपटक माफी दिनुपर्छ ।
लक्ष्मणलाल कर्ण, नेपाल सद्भावना पार्टी
समयमा शान्ति प्रकृया र संविधान निर्माणको काम नसक्नुको जिम्मा ठूला तीन दलले लिनुपर्छ । माफी पनि उनीहरुले नै माग्नुपर्छ । हामीलाई जनताले माफी दिनुपर्छ भनेकै छैनौं । जसले गल्ती गरेको हो, जनताले उसैलाई सजायँ दिन्छ । हामी माफी मागेर जनतालाई ढाँट्ने पक्षमा छैनौं ।ऊबेलाको बिद्रोही पक्ष अहिले सरकारमा छ । ऊ लगायत अरु मुख्य दुई ठूला दल जिम्मेवार नभएकै कारण समयमा संविधान बन्न सकेन । त्यसैले अब जनतामाझ जानुपर्छ । फैसला जनताले नै गर्छन् ।
लिला न्याईच्याईं, नेपाल मजदूर किसान पार्टी
माफी हामीलाई चाहिं दिनुपरेन । जसले गल्ती गरेका छन्, उसलाई गल्ती अनुसारको कार्वाही हुनुपर्छ । संविधान बनाउने एक मात्र वैधानिक निकाय संविधानसभा नै हो ।संविधानसभाबाटै संविधान बनाउने कल्पना गरिएकाले यो भन्दा अर्को विकल्प छैन । एकमात्र वैधानिक निकाय विघटन भयो भने यसले झन् मुलुकमा ठूलो समस्या निम्त्याउँछ । त्यसैले संविधानसभालाई सकृय बनाएर संविधान निर्माणको कामलाई अघि बढाउनुपर्छ र जनतालाई खबरदारी गर्ने मौका पनि दिनुपर्छ । जनताको पक्षमा संविधान बनाउने काम संविधानसभाको हो ।
कल्पना राणा, नेकपा संयुक्त
जानेर, नजानेर या बाध्यताबश सभासदले गल्ती गरेका हुन् । सभासदको गल्तीको सजाय संविधानसभालाई दिनुहुन्न ।जनआन्दोलनको म्यान्डेट पूरा गर्न तथा जनआन्दोलनका घाईते र शहीदका सपना साकार पार्न पनि संविधानसभाबाट संविधान बन्नुपर्छ । संविधानसभाको म्याद थप्नु बाहेक अरु कुनै विकल्प छैन । त्यसैले एकपटक माफी दिएर हामीलाई संविधान बन्ने मौका दिनुपर्छ ।
चन्द्रबहादुर गुरुङ, राप्रपा नेपाल
जनताले माफी दिने ठाउँ नै छैन । तोकिएको दुई वषिर्य अवधि र त्यसपछि थपिएको एक वर्षको अवधिमा पनि संविधानसभाले आफ्नो दायित्व पूरा गर्न सकेन । अन्तरिम संविधानले संविधानसभाको म्याद स्पष्ट रुपमा दुई वर्षको भनेर उल्लेख गरेको छ ।यस्तो अवस्थामा संविधानसभाको अवधि अनन्तकालको रुपमा परिकल्पना गर्नु असंवैधानिक, अप्रजातान्त्रिक र अनैतिक कुरा हो । कुनै पनि बहानामा संविधानसभाको म्याद थप्न पाईंदैन । प्रजातन्त्रको आत्मा भनेको चुनाव हो । चुनाव भनेको निश्चित अवधिको लागि मात्रै जानदेश हो । त्यसैले अब म्याद थप होईन, नयाँ जनादेशको लागि चुनावमा जानुपर्छ । जनताले माफी दिने ठाउँ नै छैन ।
